Zonnepompen helpen weidevogels

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland [land] op [publicatiedatum]

Zonnepompen blijken een uitstekend middel om weidevogels in het voorjaar de helpende hand toe te steken. Deze pompen worden gebruikt voor het onder water zetten van stukken weide in het voorjaar en het creëren van zogenaamde plasdras-gebieden. Op dit soort plekken zien we dat weidevogels als kievit en tureluur het veel beter doen. Vogelbescherming Nederland financiert daarom ook dit jaar weer meerdere zonnepompen, want weidevogels kunnen alle hulp gebruiken.

De Nederlandse weidevogels zitten in de hoek waar de klappen vallen. Sinds 1960 is hun aantal in Nederland met 60% gedaald. Ze hebben het zwaar in het Nederlandse agrarische landschap dat steeds intensiever wordt gebruikt. Er wordt steeds vroeger en vaker gemaaid en bloemen en insecten (noodzakelijk voedsel voor kuikens) verdwijnen uit de weides. Een groot probleem is ook het waterpeil. Dat staat voor veel weidevogels in het moderne boerenland eigenlijk veel te laag. Met het financieren van zonnepompen waarmee stukken land onder water worden gezet in het voorjaar verbetert Vogelbescherming Nederland de situatie. Waar de pompen worden ingezet zien we dat weidevogels als kievit en tureluur het veel beter doen.

Meer voedsel in drassig grasland
Een zonnepomp is een waterpomp die draait op zonne-energie. Bij elke pomp hoort dus ook een set zonnepanelen en een accu waarin stroom wordt opgeslagen. Met zo’n pomp wordt in het voorjaar water op weides gepompt, zodat er zogenaamde plasdras-stukken ontstaan. Dit zijn gedeeltes van het weiland die een klein stukje onder water lopen zodat er ondiepe plassen ontstaan. Zo ontstaat drassig grasland. En daar houden weidevogels van, want zo kunnen ze veel gemakkelijker en veel meer voedsel vinden. Bij vrijwel alle boeren met plasdras-weides neemt de tureluur toe en bij diverse boeren ook de slobeend.

Een andere manier van vernatting is het verhogen van slootpeilen in het broedseizoen. Onderzoek van Altenburg en Wymenga dat in opdracht van Vogelbescherming werd uitgevoerd liet de waarde van laag- en hoogwatersloten voor weidevogels glashelder zien. Behalve dat hoogwatersloten drie keer meer steltlopers en watervogels aantrokken dan laagwatersloten, werden er ook veel meer kievitgezinnen met kuikens gezien. Zonnepompen blijken dus zeer effectief te zijn.

Ook een trekpleister voor mensen
Een leuk positief bijkomend effect van plasdras-weides is dat ze tevens een recreatieve en educatieve waarde hebben. Mensen worden aangetrokken door de grote hoeveelheid vogels en vinden het leuk om kieviten, grutto’s, tureluurs, wulpen of scholeksters van dichtbij te zien. Of zeldzaamheden als de kemphaan. Dit magneeteffect is helemaal groot als de zonnepompen hun werk doen vlakbij wandel- en/of fietsroutes. Fietsers en wandelaars stoppen namelijk vrijwel altijd bij een plasdras omdat er zoveel leven te zien is. Een prima manier dus om mensen in aanraking te laten komen met weidevogels, want zo’n ontmoeting is tegenwoordig niet meer zo vanzelfsprekend. En als mensen genieten van vogels, zien ze vaak ook het belang van bescherming in. Overigens vinden ook boeren het leuk zo’n trekpleister op hun land te hebben. Zo komen ze positief onder de aandacht.

Nieuwe zonnepompen in 2015
Een zonnepomp kost zo’n 2500 tot 5000 euro afhankelijk van de grootte. Dankzij leden, donateurs en een aantal stichtingen heeft Vogelbescherming Nederland de afgelopen 5 jaar al meer dan 20 zonnepompen kunnen financieren. Ze werden zeer enthousiast ontvangen door de boeren uit het netwerk van weidevogelboeren. Dit voorjaar heeft Vogelbescherming zes nieuwe zonnepompen kunnen geven aan Agrarische Natuur Vereniging De Amstel. Nu kunnen ze daar het waterpeil in de sloten en greppels hoger zetten zonder dat daarvoor brullende tractorpompen nodig zijn. In totaal zetten 15 bedrijven in Amstelland (ten zuiden van Amsterdam) het waterpeil hoger voor de vogels. En dat is een van de sleutels tot succesvol agrarisch natuurbeheer.

Terwijl het vorig jaar in Nederland vaak slecht ging met de gruttokuikens, hadden ze in Amstelland een erg goed jaar met maar liefst 211 gruttogezinnen met grote kuikens in de Ronde Hoep en nog eens 127 in de Bovenkerkerpolder. En de zonnepompen bewijzen dit jaar ook op andere plekken weer hun nut. Meer dan 100 grutto's hebben bijvoorbeeld de nieuwe plasdras van de familie Zijderveld in Leerdam gevonden. Er zijn daar zelfs lepelaars en kemphanen gezien!

Tekst: Chris-Jan van der Heijden, Vogelbescherming Nederland
Foto: Jankees Schwiebbe, BirdPhoto.nl