Als het regent in de Sahel overleven er meer kleine karekieten

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

Van verschillende trekvogels, waaronder de purperreiger en rietzanger, was het al bekend: als er in het najaar genoeg neerslag valt in hun overwinteringsgebied in West-Afrika, dan neemt de kans toe dat ze de winter overleven. Uit een analyse van in Nederland gevangen kleine karekieten blijkt hetzelfde effect. Hoeveel karekieten in Nederland terugkeren hangt dus voor een deel af van de hoeveelheid neerslag die in West-Afrika valt. Dit is te lezen in het vandaag verschenen Broedvogelrapport 2013 van Sovon.

Trekkende zangvogels zoals de kleine karekiet zijn in de gebieden waar ze overwinteren erg afhankelijk van het voedselaanbod. Nederlandse kleine karekieten overwinteren waarschijnlijk voor het grootste deel in de mangrovebossen langs de kust van Senegal tot aan Guinea-Bissau, zo is onlangs gebleken uit intensief telwerk in deze gebieden. Als er in de Sahel weinig regen valt in de nazomer en het najaar, geldt dat doorgaans ook voor de West-Afrikaanse kust. Droge seizoenen pakken negatief uit voor kleine karekieten, die in de winter problemen krijgen met het aanleggen van een vetvoorraad voor de voorjaarstrek. Door de droogte zijn er dan simpelweg te weinig insecten te vinden.

Fluctuaties
Ieder voorjaar worden er voor het CES-project (Constant Effort Sites) op tientallen plekken in Nederland vogels gevangen en geringd op een systematische manier. Op basis van terugvangsten van vanaf 1994 geringde vogels blijkt nu dat de overlevingskans van zowel jonge als volwassen kleine karekieten samenhangt met de hoeveelheid neerslag in de Sahel. De regenval verklaart 25% van de variatie in de overlevingskans van volwassen vogels en 23% van jonge vogels. Op basis daarvan zou je verwachten dat deze fluctuaties ook te zien moeten zijn in de broedvogelaantallen. Dat blijkt verrassend genoeg niet het geval te zijn. Blijkbaar zijn er ook andere factoren die van invloed zijn op de aantallen broeders. Zoals het aantal jongen dat succesvol wordt grootgebracht. Dat kan sterk wisselen, afhankelijk van bijvoorbeeld het voorjaarsweer in Nederland.

Broedvogelrapport 2013
De analyse over de kleine karekiet is te lezen in het broedvogelrapport dat Sovon vandaag publiceert. Daarin zijn de laatste ontwikkelingen van de broedvogels in Nederland (tot en met 2013) beschreven. Van 185 soorten staan er trends in het rapport en de actuele stand van 110 soorten wordt beknopt beschreven. In 2013 kwamen er onder meer 2 paren rode wouwen tot broeden en waren de aantallen ooievaars en zwartkopmeeuwen hoger dan ooit. Sovon houdt al sinds 1984 op landelijke schaal bij hoe het de broedvogels vergaat.

Tekst: Hans Schekkerman en Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Harvey van Diek