Zeldzame Citroenslak aangetroffen in Oosterschelde

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON [land] op [publicatiedatum]

Op 7 februari 2015 is in de noordwestelijke Oosterschelde de zeldzame Citroenslak aangetroffen. In de afgelopen 30 jaar is deze zeenaaktslak in de Zeeuwse wateren slechts 5 keer eerder aangetroffen. Wat de waarneming nog bijzonderder maakt is dat voor de eerste keer in Nederland ook een Zeenijntje, een parasitair roeipootkreeftje, in de kieuwkrans van een Citroenslak werd aangetroffen.

Citroenslakken zijn zeenaaktslakken die zelden op de Nederlandse kust worden aangetroffen. Met het intensieve monitoren door de vrijwilligers van Stichting ANEMOON van de biodiversiteit in de Oosterschelde en het Grevelingenmeer en het zeer kleine aantal waarnemingen weten we met zekerheid dat dit tenminste hier een zeer zeldzame soort is. Sinds 1985 zijn er door sportduikers niet meer Citroenslakken in de Zeeuwse Delta aangetroffen dan er vingers aan één hand zitten. De vondst van een halfvolwassen Citroenslak tijdens de ANEMOON LIMP-excursie van 7 februari 2015 door Jurrien van Deijk is dus zeer bijzonder te noemen.

Als kers op de slagroom van de taart leverde nader onderzoek ook een exemplaar van het Zeenijntje, verborgen in de kieuwkrans van de slak, op. Voor zover ons bekend is dit tenminste voor de Nederlandse kust de eerste waarneming van dit parasitair roeipootkreeftje op deze soort zeenaaktslak. Zie voor meer informatie over Zeenijntjes het Natuurbericht van 6 juli 2014.

De Citroenslak is een grote zeenaaktslak van maximaal 12 centimeter. De externe anatomie is qua pigmentering variabel en daardoor kan de soort eenvoudig verward worden met de Millennium wratslak. Het onderscheidende verschil is helaas in het veld lastig te beoordelen. Tussen de voet en de mantel van de slak zit de kop. Aan de zijkant van de kop zitten bij de Millennium wratslak twee korte koptentakels die bij de Citroenslak afwezig zijn. De determinatie van de Citroenslak van deze LIMP excursie is met dit kenmerk met zekerheid bevestigd. Zie onderstaande foto’s.

Citroenslakken zijn bekend van IJsland, de Noordkaap, de Oostzee en langs de West-Europese kust tot in de Middellandse. Mogelijk leven er meer Citroenslakken op de wrakken en ander hard substraat op de Noordzee. Maar daar wordt helaas veel minder intensief onderzoek naar onze mariene biodiversiteit gedaan. Het voedsel van de Citroenslak bestaat uitsluitend uit korstvormige sponzen: onder andere Bleke piekjesspons en Broodspons. Broodspons is bij de LIMP-excursie ook veelvuldig aangetroffen.

Stichting ANEMOON organiseert meerdere keren per jaar de zogenaamde LIMP-excursies. Het LIMP-project van Stichting ANEMOON: LIMP staat voor Litoraal Inventarisatie en Monitoring Project. Dit project is bedoeld om inzicht te verkrijgen in de trends en seizoenspatronen van karakteristieke soorten uit het litoraal, de zone tussen de eb- en vloedlijn, en om de verspreiding van deze soorten in kaart te brengen. Ter bescherming van de Nederlandse kust zijn met stenen dijken en pieren aangelegd. Hiermee is onze kust aangevuld met kunstmatig hard substraat. Deze nieuwe leefomgeving wordt gekoloniseerd door allerlei zeedieren en wieren. Dit speciale gebied komt door het getij tweemaal per etmaal droog te staan. Hierdoor ontstaan verschillende zones, met bovenaan de dijk de soorten die goed tegen droogvallen kunnen en onderaan de organismen die langer water nodig hebben. Stenen keren is een goede manier om kennis te maken met het leven in de zee. Tijdens het stenen keren vindt je vaak soorten die je tijdens het duiken zelden aantreft, maar ook soorten die uniek zijn voor de getijdenzone. Andere leuke waarnemingen van de LIMP-excursie van 7 februari 2015 zijn onder andere: meerdere Gekraagde vlokslakken, Egelslakjes, Grote vlokslakken, Michelinmannetjes (een soort zeespin), een Zeedahlia en een Rode snoerworm, het langste dier ter wereld.

Tekst en foto’s: Peter H van Bragt en Luna van der Loos, Stichting ANEMOON
Neem voor meer informatie over het LIMP-project contact op met Stichting ANEMOON: LIMP.ANEMOON@gmail.com