Zeldzame Taigarietgans met zender in Nederland

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland op [publicatiedatum]

In Nederland overwinteren de laatste winters slechts tientallen taigarietganzen. Alleen in Noord-Brabant is er nog een traditionele overwinteringsplek en juist daar vloog een in Denemarken gezenderde vogel heen. Internationaal maakt men zich zorgen over deze grote, elegante rietgans met een gele snavel.

Op 30 december zagen Deense onderzoekers een signaal van een gezenderde taigarietgans uit Nederland komen. Het betrof een vogel die samen met 48 soortgenoten op 14 november was gevangen op Jutland, in het noorden van Denemarken. De gans, met een GSM-zender om de nek, bleek regelrecht naar Noord-Brabant te koersen: de laatste vaste stek van overwinterende taigarietganzen in Nederland. In de omgeving van Helvoirt verblijft de vogel momenteel in een groepje van 14 vogels, samen met 3 vogels met een halsband die op dezelfde plek in Jutland werden gevangen. Van elders uit Nederland komen er nu geen waarnemingen van de soort en dat is veelzeggend: deze ooit in sommige winters zo gewone overwinteraar (‘geelbek’ genoemd door kenners) is zeldzaam geworden bij ons. Tijdens strenge winters in de jaren zeventig en tachtig werden er soms nog meer dan 20.000 in Nederland geteld. In de afgelopen vijf winters varieerden de aantallen tussen de circa 300 en 60 exemplaren; de meeste taigarietganzen komen niet eens meer zuidelijker dan Zweden.

Afnemende soort
Dat uitgerekend een deel van de in Denemarken gevangen ganzen naar Nederland trok, is verrassend. De onderzoekers reageerden enthousiast op de meldingen uit ons land. Elk stukje informatie over de trekbewegingen van de taigarietgans is belangrijk, want de soort is een zorgenkindje. Sinds het begin van de jaren negentig zou de populatie van 100.000 vogels gekrompen zijn tot ongeveer 63.000. Een internationale werkgroep buigt zich momenteel over een plan om de taigarietgans beter te beschermen. Het lijkt erop dat er relatief veel op taigarietganzen wordt gejaagd. Verlies van geschikt broedhabitat in de taigazone van Rusland en Scandinavië speelt waarschijnlijk ook een rol. De afname in Nederland kan overigens deels te maken met een tendens om noordelijker te overwinteren dankzij de gemiddeld zachter wordende winters.

Groot en een gele snavel
Taigarietganzen kosten nogal wat vogelaars hoofdbrekens. Want wanneer weet je zeker dat je geen toendrarietganzen in beeld hebt, de rietganzensoort die veel op de taigarietgans lijkt? Het is vooral belangrijk om naar de hele groep te kijken. Heb je grote rietganzen in beeld (even groot als grauwe gans), die lange dun ogende nekken hebben en waarvan de snavels overwegend geel zijn, dan heb je beet. De overwegend gele snavels zijn lang en plat aan de onderkant. De kans op het zien van toendrarietganzen is veel groter in Nederland. Van die soort komen er tegenwoordig meer dan 100.000 per winter naar onze streken. Grotendeels gele snavels zijn bij deze soort ook niet bijzonder zeldzaam.

Tekst: Albert de Jong, Sovon Vogelonderzoek Nederland