Barnsteen gevonden op Texel

Bericht uitgegeven door Ecomare [land] op [publicatiedatum]

Het is de droom van elke strandstruiner: barnsteen vinden. Fotografe Sytske Dijksen vond onlangs tientallen stukjes barnsteen op de meest zuidelijke punt van de Hors op Texel. Barnsteen is een kostbare halfedelsteen. Het is fossiele hars en versteend. Er bestaan een paar andere ‘stenen’ die erg op barnsteen lijken; allebei ontstaan uit hars. Maar die zijn niet fossiel en versteend. De meeste ‘stukjes ’barnsteen’ die in Nederland gevonden worden, blijken niet echt te zijn. In dit geval was het wel zo!

Echte fossiel
Barnsteen is oud. De stukjes barnsteen die je in Nederland vindt, komen uit het Oostzeegebied en dateren uit het Eoceen tijdperk, 35 miljoen jaar geleden. Toen waren er uitgestrekte naaldbossen. De dennensoort die de hoogste kwaliteit barnsteen levert die mensen het liefst vinden, Pinus succinifera, is uitgestorven. De meest spectaculaire barnsteenvondsten bevatten ook insecten, spinnen of plantenresten.

Andere hars producten
Hars is het sap dat vooral uit naaldbomen komt. Je kunt hars verwerken om er terpentine van te maken. Dan blijft er een harde hars achter die heel erg op barnsteen lijkt. Een ander product dat van hars wordt gemaakt is harpuis. Harpuis is hars die gesmolten is en gekookt met lijnolie, vet en zwavel. Het wordt gebruikt om (scheeps)hout te beschermen tegen houtworm en verwering. Een soort vernis. Brokken verharde harpuis lijken heel veel op barnsteen en spoelen vaker aan de Nederlandse kust aan dan barnsteen.

Kenmerken
Barnsteen is doorzichtig en varieert in kleur van lichtgeel tot donkerrood. In contact met de lucht wordt het dof. Sytske vond haar stukjes tussen aangespoeld zwart gruis van verpulverd hout. Dat zijn goede vindplaatsen voor barnsteen, tussen een mengsel van veen en bruinkoolhout. De stukken varieerden van enkele millimeters tot 2 centimeter. De gemiddelde maximale doorsnee van stukken die in Nederland worden gevonden is 1 centimeter, dus dit is zeker een bijzondere vondst.

Is het echt?
Hoe weet je of je echt barnsteen hebt gevonden? Daarvoor is er een simpele test. De ‘hete naald-test’. Als je een naald verhit en probeert die in de barnsteen te prikken gaat dat niet lukken. Misschien zie je een klein rookkringeltje. Als het geen echte barnsteen is dan smelt een gloeiend hete naald daar door heen. Net als Sytske vonden een paar geologen in hetzelfde weekend nog eens 54 stukjes barnsteen en ook zij hebben de test gedaan. Er was geen twijfel en als zij het niet weten….

Meer weten?
Lees meer over barnsteen en harpuis.

Tekst: Ecomare
Foto's: Sytske Dijksen