Naar binnen gewaaide kleine alken redden het vaak niet

De kleine alk is écht een mini-alkje. Hij is niet veel groter dan een spreeuw. De kleine alk is een Hoog-Arctische zeevogel en de meest noordelijk levende alkensoort, die broedt in enorme kolonies van soms honderdduizenden paren op puinhellingen op onder andere Spitsbergen, Groenland en Jan Mayen. De wereldpopulatie wordt geschat op 12 miljoen paren. Kleine alken overwinteren in de Noordelijke Atlantische Oceaan, vooral in het westelijk deel, en dichter bij huis in de Noorse Zee en in de Noordzee, vanaf de Doggersbank naar het noorden.

Soms massaal voor de kust

Normaal is de kleine alk erg schaars, maar soms zakken grote aantallen af naar het zuiden en worden ze veel voor onze kust gezien. In oktober 2005 bijvoorbeeld deden vele duizenden kleine alken de Nederlandse kustwateren aan. In november 2007 was er weer een influx en kwamen tientallen, zo niet honderden vogels in de Waddenzee en in het IJsselmeerbekken terecht. Op 10 november 2007 vloog zelfs een groepje van 12 kleine alken westwaarts over het Gooimeer. Dergelijke aantallen diep in het binnenland zijn wel heel uitzonderlijk. Over de oorzaak van deze massale verplaatsingen wordt gespeculeerd. Een combinatie van (langdurige?) storm in het reguliere overwinteringsgebied en wellicht voedselgebrek kan de oorzaak zijn.

Zwakke broeders

Elk jaar worden kleine alken gezien. Vaak in zeehavens of havenkommen, waar je ze verwacht, maar soms op de gekste plekken. Bij de receptie van Vogelbescherming werd eens een verzwakte kleine alk in een doos afgeleverd. Deze was in Zeist opgeraapt van een gazon. Pas geleden nog verbleven kleine alken van 16 tot en met 18 november midden in Julianadorp (NH) en op 19 november in een vijver op het NIOZ-terrein op Texel. Beide vogels werden later dood gevonden. Het is het lot van vele naar binnen gewaaide kleine alken, want het zijn toch de zwakke broeders die dit overkomt. Vogelaars hebben weleens kleine alken gezien die uit zee het land opvlogen en zich vervolgens aansloten bij groepen spreeuwen!

Tekst: Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto’s: Eric Menkveld