Voortplanting gevlekte witsnuitlibel op de ijsbaan te Castricum

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Jarenlang worden er bijna jaarlijks gevlekte witsnuitlibellen waargenomen op de ijsbaan van Castricum in de duinen van Noord-Holland. Het vermoeden van voortplanting was heel sterk, maar kon tot nog toe niet worden aangetoond. Nu is er bewijs!

In 2014 is namelijk een groep vrijwilligers op pad gegaan met de opdracht om zoveel mogelijk bewijs van voortplanting van de gevlekte witsnuitlibel op de ijsbaan van Castricum te verzamelen. Op 29 april was het raak! Op die datum werd een vers (maar al vliegend) vrouwtje, en een zojuist uitgeslopen mannetje naast het larvenhuidje gevonden. Zo vroeg in het jaar is deze soort hier nog niet waargenomen. Ook op 1 mei, 5 mei en 6 mei werden gevlekte witsnuitlibellen waargenomen en meerdere larvenhuidjes verzameld.

Inmiddels zijn de larvenhuidjes van drie mannetjes en twee vrouwtjes gevonden. De waarnemingen die dit voorjaar gedaan zijn vanaf 29 april zijn niet alleen interessant omdat het vroege waarnemingen betreffen, maar ook omdat nu voor het eerst is aangetoond (met de vondst van larvenhuidjes), dat de soort zich daadwerkelijk voortplant op de ijsbaan. De larvenhuidjes blijven achter wanneer de larven na een verblijf van twee jaar in het water langs een rietstengel omhoog klimmen, waarna het huidje open barst en de volwassen libel er uit kruipt. Na uitharding en uitkleuring is de libel klaar voor zijn eerste vlucht. Na de paring worden eieren op planten onder water gelegd, waaruit weer larven komen, waarmee de cirkel rond is. De achtergebleven lege larvenhuidjes kunnen gebruikt worden voor determinatie van de soort en geslacht.

De waarnemingen van dit voorjaar op de ijsbaan van Castricum gelden als de eerste waarnemingen met bewezen voortplanting in de duinen in recente jaren. De gevlekte witsnuitlibel is de afgelopen jaren vaker waargenomen in de duinen boven het Noordzeekanaal. Zo zijn er in ieder geval waarnemingen uit de Donkere Duinen bij Den Helder, het Zwanenwater, het duingebied tussen Bergen aan Zee en Bergen en op het Doornvlak op de grens van Castricum en Egmond. Voor een deel van deze gebieden geldt dat het zeker om zwervers gaat. Maar op sommige locaties lijkt het waarnemingsbiotoop zeker geschikt voor voortplanting. In de duinen van PWN zullen de vrijwilligers daarom zeker ook op zoek gaan naar meer voortplantingsbewijs!

Tekst: Adri Baks, namens de vrijwilligers & Dick Groenendijk, PWN
Foto's: Adri Baks