Oostelijke vos overwintert: vleermuistellers let op

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Ze waren nog nooit bewust waargenomen in Nederland maar in juli was het raak. Een heuse invasie oostelijke vossen bereikte vanuit het noordoosten ons land. Zij kozen vooral voor de duinen. Na een week of twee waren ze plotseling verdwenen. Waar zijn ze gebleven?

De oostelijke vos begon een tiental jaren terug aan een opmars naar het westen vanuit ver in Rusland en wat restpopulaties uit Zuidoost-Europa. De soort werd opeens veel algemener in haar oostelijke leefgebieden en begon zich uit te breiden naar het noorden en westen. Eerst via de Baltische staten en Noordoost-Polen. Naar het noorden ging het nog veel sneller en binnen enkele jaren behoorde de oostelijke vos in Finland tot de algemenere soorten. Ook Denemarken, Zweden en Noorwegen werden bereikt.

Vanaf 10 juli dit jaar dook de soort in Nederland op en er werden tientallen exemplaren gezien. Vooral het Zwanenwater bij Callantsoog was een goede plek, hier verbleven half juli zeker vier vlinders. Sommige waarnemers hebben het zelfs over 8 individuen. Na 20 juli waren er nog slechts incidentele meldingen. Waar waren ze gebleven? Zijn ze doorgevlogen naar Engeland en Frankrijk? Of zijn ze gaan overwinteren? Een enkel exemplaar liet zich zien in Engeland en België, dus blijkbaar zijn er wel door gevlogen, maar veel waren dat er niet. De oostelijke vos vliegt in zijn normale verspreidingsgebied in de zomer maar enkele weken om vervolgens als volwassen vlinder te gaan overwinteren. In het vroege voorjaar wordt hij weer actief en plant zich voort. Zouden de Nederlandse vlinders dat ook doen?

Op 2 augustus kwam er een antwoord op deze vraag. Die bewuste dag fietste Luc Knijnsberg zijn rondje toezicht in het terrein Bergen Zuid en besloot voor een enorme onweersbui te schuilen en tegelijkertijd in een paar afgesloten vleermuisbunkers even te kijken of er al vlinders in overwintering hingen. In een klein bunkertje hingen 13 dagpauwogen vrij aan het plafond. Dit bunkertje heeft ook een ventilatieschacht naar buiten die was afgedekt met een dikke steen. Tot zijn stomme verbazing zag hij hier twee oostelijke vossen gebroederlijk tegen elkaar aan hangen. Hiermee was het bewijs geleverd dat de oostelijke vos dus wel degelijk in Nederland in overwintering gaat. Nu is het afwachten of de soort echt succesvol de winter hier kan overleven. Laten de controleurs van de winterverblijfplaatsen van vleermuizen maar goed opletten of ze de oostelijke vos ook overwinterend vinden. Daarna is het de vraag of de oostelijke vos zich ook definitief kan vestigen in Nederland. De soort plant zich voort op wilgen, liefst op of nabij water, en Luc heeft al enkele geschikte plekjes in het PWN-terrein in gedachten!

Tekst en foto’s: Luc Knijnsberg, boswachter PWN & Kars Veling, De Vlinderstichting