Grote zilverreiger op weg naar nieuw record

Bericht uitgegeven door Sovon Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

De grote zilverreiger was een kwart eeuw geleden een zeldzaamheid. Tegenwoordig kent iedereen ‘de witte reiger’. Het is een jaarlijkse broedvogel met in sommige jaren bijna 200 broedparen. In het winterhalfjaar zitten er duizenden in ons land, en komende winter lijkt een nieuw record te vormen.

Succesvolle broedvogel
De grote zilverreiger doet het al enkele decennia goed als Europese broedvogel. Hij breidde zijn broedgebied uit vanuit Oost-Europa en nestelt inmiddels noordelijk tot in Zweden en westelijk tot in Engeland. De toename wordt toegeschreven aan bescherming, habitatverbetering en klimaatopwarming. In ons land, waar de eerste broedgevallen eind jaren zeventig plaatsvonden, ging het vooral hard sinds de eeuwwisseling. In goede jaren nestelen er bijna 200 paren in ons land, grotendeels in de Oostvaardersplassen.

Steeds talrijker in winterhalfjaar
In nazomer en herfst arriveren er grote zilverreigers in ons land die afkomstig kunnen zijn uit verschillende gebieden als Frankrijk, Oostenrijk, Polen of Oekraïne. Tellingen op gemeenschappelijke slaapplaatsen in ons land leverden in recente jaren rond 3.000 exemplaren op. Niet slecht voor een soort waarvan iedere waarneming dertig jaar geleden door de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna beoordeeld werd.

Dit seizoen: vroeg en massaal
De instroom van buitenlandse ‘grote zilvers’ begon dit jaar vroeger dan anders. Al eind augustus en begin september zagen trektellers soms enkele tientallen per dag passeren. Dat belooft nog wat, want de trekpiek valt doorgaans in oktober.
Ook de watervogeltellers noteerden half september vette aantallen. Een week na de landelijke telling waren er al bijna 1350 exemplaren ingevoerd, en dan zijn de aantallen van twee derde van de telgebieden nog onbekend. Ter vergelijking: in heel Nederland sprokkelden de watervogeltellers half september 1994 er 15 bijeen, en in 2004 waren dat 192.

Schuivende verhoudingen
Een reiger in het veld is al lang niet meer per definitie een blauwe reiger. In 1994 werd er één grote zilverreiger gezien op 125 blauwe reigers. Tien jaar later, in 2004, was dat veranderd in één op twintig. En nu, in 2014, is het één op anderhalf. Als je vijf reigers bijeen ziet, is de kans groot dat het twee grote zilverreigers en drie blauwe reigers zijn.

Muizenovervloed
Voor het eerst sinds jaren barstte het deze zomer in veel graslanden van de veldmuizen. Het leverde een onverwachte explosie van broedende velduilen op, grote broedsels bij steenuilen, veel bedelende jonge buizerds en meer van dat fraais. Grote zilverreigers zullen hun graantje meepikken van de overvloed, want het zijn behendige muizenjagers. Het beeld van de voorzichtig stappende of stokstijf naar beneden loerende grote zilverreiger (vaak in gezelschap van blauwe reiger) zal komende maanden op veel plaatsen te zien zijn.

Tekst: Michel Klemann & Fred Hustings, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Ran Schols