Grote verhuizing van bedreigde vuursalamanders

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON [land] op [publicatiedatum]

120 vuursalamanders verhuizen vandaag naar dierentuinen Doezoo Leens in Groningen en GaiaZOO in Kerkrade. Een nieuwe schimmel bedreigt sinds enkele jaren de vuursalamander in Nederland, waardoor de soort bijna geheel uit Nederland verdween. Stichting RAVON startte het actieplan SOS vuursalamander om de vuursalamander te redden. Daartoe worden sinds 2012 vuursalamanders uit de natuur op diverse locaties opgevangen. Zo hoopt men te voorkomen dat de soort uit zal sterven. Om de risico’s in de opvang te spreiden hebben nu ook deze dierentuinen besloten hun steentje bij te dragen aan de opvang en de redding van de soort voor Nederland.

Vuursalamander
De vuursalamander is geelzwart gekleurd, en met zijn 16 centimeter de grootste salamandersoort die in Nederland voorkomt. In Zuid-Limburg leeft de soort aan de noordwestelijke rand van zijn verspreidingsgebied. Sinds 2008 werden hier ineens meerdere dode vuursalamanders gevonden. De situatie werd dusdanig ernstig, dat in 2012 werd besloten om de resterende dieren uit de natuur veilig te stellen en in gevangenschap onder te brengen.

Raadsel
In de diverse opvangcentra overleden in 2012 helaas nog meer dieren. Onderzoek aan deze dode dieren aan de Universiteit van Gent wees uit dat een nieuwe schimmel de oorzaak van de massale sterfte is. Deze salamanderetende schimmel, Batrachochytrium salamandrivorans, maakt de huid van de salamander kapot. Daardoor valt de bescherming naar de buitenwereld weg en gaan de besmette dieren binnen korte tijd dood. Een besmettingsonderzoek in het laboratorium wees bovendien uit dat de schimmel zich heel makkelijk verspreidt van de ene naar de andere salamander. Onlangs bleek dat de schimmel ook in België is aangetoond, daarmee ligt de weg voor verdere snelle verspreiding in Europa open.

Opvang
Als we niks doen, verdwijnt de karakteristieke vuursalamander binnen enkele jaren uit Nederland. In de vrije natuur is het namelijk niet mogelijk om besmette dieren te behandelen. In gevangenschap kan dit dankzij onderzoek van Universiteit Gent en RAVON gelukkig wel. Om de risico’s zo goed mogelijk te spreiden, zocht RAVON naast Kasteelpark Born extra opvanglocaties voor vuursalamanders in Zuid-Limburg. Dat is gelukt. Op 6 februari verwelkomt GaiaZOO met open armen 80 vuursalamanders. Ook DoeZoo, een spannende en kleine dierentuin in het noorden van het land, werkt mee aan het project en vangt, net als Kasteelpark Born, 40 gezonde vuursalamanders op. 

In alle parken worden de inheemse vuursalamanders in een verblijf achter de schermen gehuisvest, maar er zijn gekweekte vuursalamanders die wel voor het publiek zichtbaar zullen worden tentoongesteld. De dierentuinen hopen zo niet alleen bij te dragen aan de bescherming van de vuursalamander, maar ook bewustwording bij de (lokale) bewoners te genereren.

2014 Jaar van de Salamander
2014 is internationaal uitgeroepen tot Jaar van de salamander en RAVON en de drie dierentuinen zullen samen hieraan een actieve bijdrage leveren via educatie, onderzoek, bescherming en het organiseren van diverse activiteiten.

Nog veel te doen
De eerste stappen naar het behoud van de vuursalamander zijn gezet, maar we zijn er nog lang niet. Op de website www.sosvuursalamander.nl vindt u meer informatie over dit project en de vuursalamanders.

Tekst: Raymond Creemers & Annemarieke Spitzen, RAVON
Foto's: Jelger Herder, RAVON