Salamanderkiller nu ook in België gesignaleerd

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON [land] op [publicatiedatum]

Een schimmel die dodelijk is voor de Vuursalamander en die in Nederland bijna de volledige populatie van de kaart geveegd heeft, is nu ook in België gesignaleerd. Dat melden wetenschappers van de Gentse universiteit. De 'salamanderkiller' vormt een acute bedreiging voor de Belgische Vuursalamander en is mogelijk ook gevaarlijk voor verschillende andere inheemse amfibiesoorten. Om te weten hoe de opmars van de schimmel gestopt kan worden, is dringend meer onderzoek nodig.

In tegenstelling tot onze andere inheemse amfibieënsoorten, is de Vuursalamander (Salamandra salamandra) ’s winters vaak nog behoorlijk actief. Als de nachttemperaturen voldoende mild zijn, kunnen wijfjes hun larven afzetten. Zo’n wijfje werd recent dood aangetroffen in de omgeving van Eupen en werd door wandelaars binnengebracht bij het onderzoeksteam van An Martel en Frank Pasmans (Universiteit Gent), experts inzake amfibieënziektes. Recent ontdekten zij in Nederland een erg agressieve schimmel (Batrachochytrium salamandrivorans) die de lokale vuursalamanderpopulatie in 2013 teruggebracht heeft tot nauwelijks 4% ten opzichte van de populatie in 2010.

Na zorgvuldige laboratoriumanalyse volgde het oordeel: de gevreesde schimmel is niet langer een puur Nederlands probleem. Terwijl gehoopt werd dat de schimmel enkel lokaal ravage zou aanrichten om vervolgens in stilte te verdwijnen, begint het erop te lijken dat de schimmel in staat is om zich verder te verspreiden. Bovendien situeert de vondst in Eupen zich niet in een geïsoleerd bosfragment, maar ligt de locatie in een enorme groene as van bossen die vanuit Duitsland door heel zuidelijk België tot in Frankrijk loopt, als een grote groene snelweg zonder noemenswaardige barrières. De weg naar een groot deel van het verspreidingsgebied van de Vuursalamander lijkt open te liggen voor de agressieve schimmel. Dat is erg zorgwekkend nieuws.

Veel vragen blijven onbeantwoord. Hoe verspreidt de schimmel zich precies en met welke snelheid? Kan/zal hij weldra de populaties van een groot deel van Noordwest-Europa bedreigen? Welke andere soorten lopen gevaar en welke treden eventueel op als dragers en dus potentiële verspreiders? Hoe ver is de schimmel nu al verspreid?

Om dit te onderzoeken, roepen Natuurpunt en haar herpetologische werkgroep Hyla de bevoegde overheden op om meteen voldoende middelen vrij te maken. In Vlaanderen dringt zich in eerste instantie een uitgebreide inventarisatie op van alle populaties. De razendsnelle teloorgang van de Nederlandse populatie heeft duidelijk gemaakt dat daarmee niet getreuzeld mag worden. Als niets ondernomen wordt, kan dit leiden tot het uitsterven van de Vuursalamander in een groot deel van zijn verspreidingsgebied. Daarnaast roept Natuurpunt iedereen die zich in amfibieënhabitat begeeft op om het door RAVON opgestelde hygiëneprotocol strikt na te leven. Het gaat om een schimmel met een dramatische impact op het populatieniveau, en dat betekent dat grote voorzichtigheid geboden is.

Tekst: Jeroen Speybroeck, Hyla werkgroep Natuurpunt
Foto: Jelger Herder