Lekker op een kluitje

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON [land] op [publicatiedatum]

Als er weinig geschikte overwinterplekjes zijn, overwinteren reptielen en amfibieën soms in groepjes bij elkaar onder de grond. Afgelopen weekend ontdekten cursusdeelnemers zo'n overwinteringsplek in Zeeland, waar ze een kluitje levendbarende hagedissen bij elkaar aantroffen. Een bijzondere waarneming om twee redenen: deze soort wordt in Zeeland maar sporadisch waargenomen, en zo'n overwinteringsplek is een echte toevalstreffer.

In het kader van het project Groen en Doen werd afgelopen weekeinde een basiscursus amfibieën gegeven, met focus op heikikker, boomkikker, rugstreeppad en levendbarende hagedis. Door de koude schrale wind lieten zich, behalve enkele kleine watersalamanders die al veilig in het water zaten, nog geen amfibieën zien. Daarom lag de focus op de landhabitat van amfibieënsoorten als heikikker en rugstreeppad. Hierbij werden op drie plaatsen, niet ver bij elkaar vandaan, minimaal acht overwinterende levendbarende hagedissen aangetroffen. Twee exemplaren die elk afzonderlijk mooi opgerold in een kuiltje onder stukken hout lagen, en een groepje van minimaal zes dieren onder een gerooide berkenstobbe.

Levendbarend
De levendbarende hagedis (Zootoca vivipara) leeft bij voorkeur op enigszins vochtige heide of heide met vennen en in structuurrijke weg- en spoorbermen en ruigten. In Zeeland en op Terschelling komt de soort ook voor in de duinen. Deze soort legt geen eieren, maar brengt haar jongen levend ter wereld, in een dun, transparant vlies waaruit de jongen zich kort na de geboorte bevrijden. De vrouwtjes broeden de eieren als het ware uit in het moederlichaam.

Zeldzame waarneming
Dat dit soort waarnemingen en foto’s zeer zeldzaam zijn, blijkt wel uit het feit dat in de databank van RAVON slechts enkele vermeldingen te vinden zijn. De laatste melding die wij hierover ontvingen is van oktober 2010 toen Mai Arets en Corrie Meijer min of meer bij toeval zo’n overwinteringsplek in Vijlen (Zuid-Limburg) ontdekten en daar mooie foto’s van konden maken. Onder een boomschijf bleek een holte te zitten waarin maar liefst negen levendbarende hagedissen bij elkaar waren gekropen. Opmerkelijk was dat deze dieren relatief ondiep overwinterden. Waarschijnlijk was de plek door voldoende mos en varens goed genoeg geïsoleerd om bevriezing te voorkomen.

Doet u dit voorjaar ook zo’n mooie ontdekking, geef dit dan door aan RAVON!

Tekst: Annemarie van Diepenbeek & Kris Joosten, RAVON
Foto: Jöran Janse & Mai Arets