Nieuwe App om hooikoortsplant ambrosia te herkennen en te melden

Bericht uitgegeven door Wageningen UR [land] op [publicatiedatum]

In het kader van de ambrosiacampagne van de NVWA lanceert Wageningen UR een gratis App ‘Ambrosia Alert’ die mensen helpt bij het herkennen, melden en verwijderen van de hooikoortsplant ambrosia. Het herkennen van ambrosia blijkt voor veel mensen namelijk lastig te zijn. Aan de hand van een paar vragen over hoe de plant er uit ziet bepaalt de App of het om ambrosia gaat of om een van de planten die er sterk op lijken. Nu de daglengte korter is geworden dan 14 uur groeit ambrosia het snelst en zullen steeds meer planten in bloei komen. In de afgelopen jaren was 81 procent van de meldingen afkomstig uit tuinen. Hotspots komen voor in de stedelijk omgeving waaronder Amsterdam, Enschede, Veghel en Vlissingen en in natuurgebieden langs de Rijn ten oosten van Nijmegen en de Grensmaas.

Ambrosia is een plant die zich vanuit Noord-Amerika in Zuid-Europa heeft gevestigd en zich van daaruit al jaren sterk uitbreidt. Een ambrosiaplant op een goede groeiplaats produceert zo’n 1,5 miljard sterk allergene stuifmeelkorrels die hooikoortsklachten kunnen veroorzaken bij mensen die daarvoor gevoelig zijn.

Lastig te herkennen
Sinds 2006 verzamelt Wageningen University via www.natuurkalender.nl ambrosiawaarnemingen. De ervaring leert dat veel mensen het moeilijk vinden om ambrosiaplanten te herkennen. Zo wordt regelmatig het veel voorkomende bijvoet voor ambrosia aangezien, maar ook planten als boerenwormkruid, melganzevoet en jacobskruiskruid worden met ambrosia verward. Naast het feit dat deze foute waarnemingen het ambrosiaonderzoek verstoren, zorgt een foute determinatie ook voor onrust bij de waarnemers en voor onnodige inspanningen bij groenbeheerders die de ambrosiaplanten willen verwijderen. De ‘Ambrosia Alert’ App lost dit probleem op door gebruik te maken van het Determinator identificatiesysteem (www.determinator.wur.nl). Door een paar vragen te beantwoorden over bijvoorbeeld de kleur en vorm van de bladeren geeft de App direct aan of het om ambrosia gaat of niet. Bij de vragen staan foto’s en tekst die duidelijk maken wat bedoeld wordt. Ook iemand zonder enige plantenkennis is in staat om deze vragen te beantwoorden.
Zodra de App vaststelt dat het om ambrosia gaat kunnen de waarneming en de foto die de waarnemer van de ambrosiaplant(en) maakt, direct via de App gemeld worden. Deze worden daardoor toegevoegd in de ambrosiadatabase van De Natuurkalender. De waarnemingen komen daarmee direct beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek naar ambrosia (crowd sourcing). De waarnemer kan haar/zijn eigen waarneming direct terugvinden op een kaart van Nederland waarop alle waarnemingen staan.

Hotspots
Uit de Natuurkalendermeldingen sinds 2006 blijkt dat 81 procent van de waarnemingen afkomstig is uit tuinen (vaak bij vogelvoederplaatsen), 13 procent in bermen en maar 6 procent in de vrije natuur. In de helft van de meldingen ging het om maar een enkele plant en in bijna 40 procent van de gevallen om 2 tot 10 planten. Uit een ruimtelijke analyse van de waarnemingen door FLORON blijkt dat ambrosia vooral in stedelijke omgeving bij herhaling wordt aangetroffen, de hotspots. Het gaat bijvoorbeeld om Rotterdam, Amsterdam, Utrecht, Veghel, Nijmegen, Enschede en Vlissingen. Daarnaast komen er bestendige groeiplaatsen voor in natuurgebieden langs de Rijn ten oosten van Nijmegen en langs de Grensmaas. Verdere details staan in de analyse van Ambrosiawaarnemingen (Adobe Acrobat Document, 1045 kB) die is opgesteld door FLORON.

Koude winter gunstig
De meeste ambrosiaplanten groeien op uit zaad dat per ongeluk in vogelvoer of bloemrijke zaadmengsels is gekomen. Door de koude en sneeuwrijke winter is het waarschijnlijk dat veel mensen de vogels gevoerd hebben en dat er weer grote hoeveelheden ambrosiazaad uitgezaaid zijn. We ondersteunen de oproep van de NVWA om ambrosiaplanten voordat ze in bloei komen of zaad zetten te verwijderen. De nieuwe App geeft daarom aanwijzingen voor het verwijderen en vernietigen van de planten. Mede op basis van de Pollenplanner van Allergieradar.nl verwachten we dat rond deze tijd de meeste planten in bloei komen.
De ‘Ambrosia Alert’ App is momenteel alleen beschikbaar voor Androïd-toestellen. iPhone gebruikers kunnen gebruik maken van een app die vorig jaar door de NVWA ontwikkeld is (zie www.ambrosiavrij.nu).

Determinator en de ‘Ambrosia Alert’ App zijn producten van Alterra, RIKILT en Wageningen University, alle onderdeel van Wageningen UR. Meer informatie over hooikoorts en ambrosia is te vinden op de speciale Dossierpagina van Wageningen UR.

Tekst: Wageningen UR: Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University; Leo van Raamsdonk, RIKILT; Michel Uiterwijk, Alterra
Foto's: Wageningen UR; Arnold van Vliet
Kaartje: NDFF, FloravanNederland.nl, De Natuurkalender, Waarneming.nl