Jaarlijkse wormenexplosie in de Oosterschelde

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON op [publicatiedatum]

Met de bovenstaande titel bedoelen we natuurlijk niet dat de wormen in de Oosterschelde met veel geweld uit elkaar spatten. Wel zien we in dit seizoen een opvallende vertoning van grote aantallen van de borstelworm Flabelligera affinis in de Zeeuwse Delta. We weten niet waarom juist in het najaar deze onopvallende worm in grote aantallen bij elkaar in de Oosterschelde voorkomt. Mogelijk is het een onderdeel van zijn voortplantingsstrategie.

De borstelworm Flabelligera affinis, een Nederlandse naam hebben we er helaas nog niet voor, is een algemeen voorkomende worm die we tenminste van april tot en met november en mogelijk zelfs het gehele jaar in de Zeeuwse Delta kunnen aantreffen. Al meerdere jaren vinden we hem juist in de periode september tot november in grote aantallen bij elkaar op de bodem van de Oosterschelde. Nu kunnen ze lokaal met een dichtheid van meer dan duizend per vierkante meter in de Oosterschelde aangetroffen worden. Waarom ze zich in grote aantallen verzamelen is niet bekend maar waarschijnlijk is het een onderdeel van zijn voortplantingstrategie.

Dit aggregatie gedrag, als onderdeel van de voortplantingsstrategie, is een fenomeen dat van meerdere soorten borstelwormen bekend is en ook bij vele andere diersoorten veelvuldig voorkomt. De dieren gebruiken dan vaak chemische lokstoffen, feromonen genaamd, die ze zelf produceren en waarmee ze elkaar aantrekken en weten te vinden.

Flabelligera affinis is een lichtgroene borstelworm van maximaal zes centimeter lengte. Zijn lichaam heeft een semitransparant uiterlijk en hij leeft een teruggetrokken bestaan. Daarom wordt hij niet altijd door iedere sportduiker waargenomen. En we moeten er ook eerlijk over zijn, dit soort wormpjes hebben geen grote aaibaarheidsfactor of aantrekkingskracht voor sportduikers. Maar daar denken de wormpjes dus zelf heel anders over. Vraag het maar aan de massa’s wormen die we nu op de bodem van de Oosterschelde bij elkaar aantreffen.

Met wat zoeken op het internet zijn we er achter gekomen dat Flabelligera affinis een echte wereldburger is. Hij komt op veel plaatsen langs de kust van Noordwest-Europa voor. Maar hij wordt ook aangetroffen in de Middellandse Zee, op de Amerikaanse oost- en westkust, Alaska, de Galapagoseilanden, Peru, Nieuw-Zeeland en mogelijk nog een aantal andere locaties. En zo heeft ieder dier, hoe klein en onooglijk hij mag zijn, zijn eigen verhaal. En zo verdient ook ieder dier het om eens een keertje aan de beurt te komen op www.natuurbericht.nl.

Tekst en foto’s: Peter H. van Bragt, Stichting Anemoon