Vleugelloze vlinders in de winter

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Het lijkt niet te rijmen met het beeld dat we hebben van vlinders. Vlinders zijn zomerdieren en het meest opvallend zijn de prachtig gekleurde vleugels. Toch zijn er vanaf half november vlinders actief waarvan de vrouwtjes geen vleugels hebben: wintervlinders.

Wintervlinders worden al weer gezien, maar de komende weken zullen ze zeker nog meer gaan vliegen. Ze zijn ook in uw eigen omgeving tegen te komen, soms letterlijk om de hoek, want ze zijn zeker niet zeldzaam. Deze nachtvlinders komen vooral tevoorschijn als het even koud is geweest.

Begin en einde van de vliegtijd van de wintervlinders hangen af van de weersomstandigheden. Ze beginnen vaak pas goed te vliegen na de eerste nachtvorst en tijdens zachte winters vliegen de vlinders soms nog tot half januari door. Er zijn twee algemene soorten, de kleine en de grote wintervlinder en beide worden al gemeld op waarneming.nl en telmee. De meeste kans hebt u op de hogere zandgronden. Ze komen af op licht en zijn vaak op verlichte vensters aan te treffen. Een vlindertje dat de komende tijd bij de lamp bij uw voordeur zit is hoogstwaarschijnlijk een kleine wintervlinder en de tientallen witte fladderaars in de koplampen van de auto ook!

Mannetjes van de wintervlinders hebben vleugels; de vrouwtjes niet. Deze kunnen dus ook niet vliegen, maar kruipen tegen boomstammen omhoog in de hoop door een mannetje te worden ontdekt. Tijdens de paring worden de vrouwtjes soms door de mannetjes meegedragen in de vlucht. Na de paring zet het vrouwtje haar eitjes af. Zij doet dit vooral in spleten van de bast en op takjes, maar soms ook op allerlei onnatuurlijke ondergronden als muren en schuttingen. In het voorjaar komen daar de rupsjes uit. De rupsen zijn belangrijk voedsel voor veel vogels, vooral mezen. De rupsen kunnen na uitkomen makkelijk een week zonder eten en laten zich verspreiden door de wind. Vervolgens beginnen ze te eten aan het jonge uitlopende blad. Ze kunnen in ‘goede’ jaren bomen helemaal kaal vreten en vooral eiken zijn geliefd. De wetenschappelijke naam van de grote wintervlinder geeft dit al goed weer, want defoliaria staat voor ontbladeren. Het lijkt tot nu toe een slecht nachtvlinderjaar te zijn en we zijn benieuwd of de wintervlinders wel goed vliegen. We willen iedereen vragen waarnemingen door te geven via waarneming.nl of telmee.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling, Meint Mulder en Tonnie de Kogel-Stuivenberg
Kaartjes: Vlindernet