Extreme aantallen houtduiven boven Nederland

Bericht uitgegeven door SOVON Vogelonderzoek Nederland [land] op [publicatiedatum]

De laatste jaren zien trektellers in Nederland aantallen Scandinavische houtduiven passeren die tot nu toe onbekend waren. Het najaar van 2012 leverde ongekende records op met 2,7 miljoen houtduiven in oktober.

Houtduiven afkomstig uit Scandinavië trekken in een smalle baan richting de overwinteringsgebieden in Zuidwest-Europa. Deze trekbaan snijdt Nederland in het uiterste oosten nog net aan. Ten oosten van de lijn Almelo-Nijmegen-Eindhoven zijn dagen met vele duizenden trekkers vrij normaal, ten westen daarvan behoren ze tot de topdagen. De intensiteit van de doortrek varieert van jaar tot jaar. De laatste vijf jaren leverden enkele zeer goede trekdagen op die zelfs gepokte en gemazelde trektellers deden verbleken. Trektellingen die tot in de jaren zeventig teruggaan leverden nooit vergelijkbare aantallen op.

In oktober 2012 noteerden de Nederlandse trektellers 2,7 miljoen houtduiven, waarvan zestig procent op een drietal dagen: 19, 20 en 27 oktober. Enorme aantallen werden vooral in het uiterste zuidoosten gezien, bijvoorbeeld op De Hamert bij Bergen (maximaal 233.000 op 20 oktober) en de Loozerheide bij Weert (144.000 op 19 oktober). De overige delen van Oost-Nederland kwamen er wat bekaaider van af, terwijl de aantallen in het westen amper hoger waren dan anders. Dat had anders kunnen lopen, had de wind tijdens de piekdagen wat oostelijker gestaan.

Dat 2012 goede aantallen zou opleveren, lag wel in de lijn der verwachting. Op Falsterbo, het uiterste zuidpuntje van Zweden, trokken twee maal zoveel houtduiven langs als normaal. Dat kan te maken hebben met gebrek aan voedsel (zaden), dat dit jaar ook al tot massale trek van vinken leidde. Toch lijkt er bij de houtduif meer aan de hand, gezien de extreem hoge aantallen die de laatste jaren bij ons worden gezien.

Is de trekbaan van houtduiven iets naar het westen aan het opschuiven, bijvoorbeeld omdat ze andere overwinteringsgebieden beginnen te benutten? Zouden de koudere winters van de afgelopen jaren ermee te maken hebben? Nemen de aantallen broedvogels toe?

Geen mens die het op dit moment kan zeggen. Het laat onverlet dat massale houtduiventrek een van de mooiste spektakels is om waar te nemen. Enorme groepen dicht op elkaar vliegende vogels, in een breed front of juist een balvormige formatie, met indrukwekkend vleugelgeruis over je heen komend…een magistraal gezicht.

Tekst: Fred Hustings, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto: Ran Schols, Trektellen.nl
Kaartje: Trektellen.nl