Nieuweling Winterkorrelhoed ook in de duinen van Egmond

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging [land] op [publicatiedatum]

Op 31 januari werd in de duinen van Egmond-Binnen in een gebiedje genaamd “de Broek-akkers” de zeer zelden gevonden Winterkorrelhoed aangetroffen. De opmerkelijke vondst werd gedaan op een liggende en enigszins vermolmde beukenstam.

Korrelhoeden zijn paddenstoelen die in een vroeg stadium een hoed hebben die dicht bezet is met een korrelig velum*. De korrels van het velum verdwijnen snel en zijn het langst aan de ingerolde hoedrand te vinden, terwijl het onderste deel van de steel vanaf de ringzone fraai behangen is met losse velumvlokken. Als bij de Winterkorrelhoed (Cystoderma simulatum) het velum van de hoed verdwenen is, vallen de fraai oranje tot roodbruine kleur van de hoed en de enigszins grove radiale rimpels pas op.

De eerste vondst in Nederland dateert van 19 januari 2006 op landgoed Nijenrode bij Breukelen. Deze vondst werd net als die bij Egmond op een vermolmde loofhoutstam gedaan. Alleen om welke houtsoort het toen ging, was niet meer te zien.

Omdat de Winterkorrelhoed in heel Europa geldt als een rariteit, werd gedacht dat een eventuele nieuwe vondst op z’n minst jaren zou uitblijven.
Dit blijkt dus niet te kloppen! Sinds de eerste waarneming in Nederland betreft dit alweer de vierde vondst binnen een relatief korte periode van zeven jaar.

In de winter verschijnen sowieso maar weinig paddenstoelen met stelen en plaatjes.
Om amper vijf dagen na het verdwijnen van de laatste nachtvorst een verse paddensteel te zien verschijnen is een wonderlijke gewaarwording. Het kan niet anders dan dat de zwamvlok ondanks de vorst zijn vitaliteit heeft weten te behouden. Uit concurrentieoogpunt valt te begrijpen waarom winterpaddenstoelen succesvol kunnen zijn. De groei van mycelia van andere schimmels ligt door de lage temperatuur vrijwel stil waardoor een ontwikkeling mogelijk is van soorten die de lage temperaturen juist als optimaal ervaren.

*Velum: dun vlies dat om (een deel van) sommige paddenstoelen groeit.

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: Luc Knijnsberg