Grutto’s vechten tegen de kou

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland [land] op [publicatiedatum]

De grutto’s zijn al massaal naar Nederland teruggekeerd na hun winterverblijf in Zuid-Europa of Afrika. Maar de ijzige kou speelt hen parten. Het kost de grutto’s veel moeite genoeg eten te vinden om warm te blijven. Laat staan dat de vrouwtjes de kans krijgen zich voor te bereiden op het nieuwe broedseizoen. Als de vorst nog lang aanhoudt, zou dat slecht kunnen uitpakken voor de ongeveer 30.000 gruttoparen van Nederland.

“De kou heeft duidelijk invloed op het gedrag van de grutto’s.”, aldus René Faber, weidevogelbeschermer bij Vogelbescherming Nederland. “Grutto’s fourageren door dit koude weer nu veel meer in de luwte van dijken of begroeiing en naderen menselijke bebouwing veel dichter dan normaal. Ook verblijven de grutto’s ’s nachts in veel grotere groepen om warm te blijven. Dat zie je bijvoorbeeld bij het Landje van Geijsel, de bekende verzamelplek van grutto’s in het voorjaar bij Ouderkerk aan de Amstel. Daar stonden de afgelopen tijd soms tot wel 9000 grutto’s op elkaar gepakt, twee tot drie keer zoveel als tijdens een normaal voorjaar.”

Bijbunkeren lukt zo niet
Nu kunnen grutto’s prima tegen kou en zullen ze niet snel verhongeren. Faber: “Er is overdag als de zon de aarde opwarmt en de bovenlaag ontdooit, waarschijnlijk wel genoeg eten voor ze te vinden. De bovenlaag is dan genoeg doordringbaar om met hun lange snavel in te kunnen poeren, zeker omdat de grutto’s de nattere plas-drasgebieden opzoeken. Ze zullen wellicht minder wormen vinden dan normaal, maar wel genoeg om te overleven.” Maar volgens Faber kunnen de grutto’s wel degelijk een probleem krijgen als de vorst en de droogte aanhouden. “In leven blijven zal wel lukken, maar ze moeten zich natuurlijk ook voortplanten om de populatie op peil te houden. Een vrouwtjesgrutto moet namelijk na aankomst uit het zuiden enorm bijbunkeren om vier eieren te kunnen leggen. Ze zal binnen een paar weken de helft van haar lichaamsgewicht erbij moeten eten. Er moet dus een overvloed aan goed bereikbaar voedsel zijn. Als de kou en droogte blijven aanhouden, kan dat lastig worden.”

Een nestjaar overslaan
Van langlevende vogelsoorten als grutto’s is bekend dat ze soms een broedjaar overslaan als de conditie niet goed genoeg is om aan een succesvol nest te beginnen. En dat is precies waar René Faber dit jaar voor vreest. “Als door de kou niet genoeg wormen met een hoge voedingswaarde te vangen zijn, dan zou het wel eens kunnen dat meer grutto’s dan normaal een broedjaar overslaan.” Dat zou zeer nadelig zijn voor de Nederlandse populatie. “Het gaat al jaren bergafwaarts met de grutto en de populatie is kwetsbaar. Zeker als je bedenkt dat zo’n vijftig procent van de wereldpopulatie van grutto’s afhankelijk is van Nederland, dan zou dat een nachtmerriescenario zijn. Dus voorlopig kunnen we maar één ding doen, duimen dat de kou en droogte snel afgelopen zijn!

Tekst: Chris-Jan van der Heijden, Vogelbescherming Nederland
Foto: Saxifraga-Mark Zekhuis