Nieuwe zeer schadelijke fruitvlieg vestigt zich in Nederland

Bericht uitgegeven door Biocontrole Onderzoek en Advies en Wageningen University [land] op [publicatiedatum]

In 2012 is de Aziatische fruitvlieg op diverse locaties in Nederland aangetroffen. Deze fruitvlieg is zeer schadelijk omdat hij allerlei soorten fruit en bessen aan kan tasten als ze gaaf of zelfs nog onrijp zijn. Ze kunnen in korte tijd tot negentig procent van de oogst vernietigen.

De Aziatische fruitvlieg (Drosophila suzukii) is afkomstig uit Zuidoost-Azië en heeft zich via de handel verspreid door Europa. In 2011 werd hij voor het eerst in België aangetroffen. Nederland importeert veel fruit uit landen waar de Aziatische fruitvlieg voorkomt en het was dan ook te verwachten dat hij binnen afzienbare tijd in Nederland op zou duiken. In 2012 is hij inderdaad op diverse locaties in Nederland aangetroffen. Het is voor een teler, supermarkt of veiling ondoenlijk om alle fruit te controleren. Zeker wanneer het fruit nog ogenschijnlijk een gezonde indruk maakt. Daarbij komt dat de vrouwtjes met het blote oog niet te onderscheiden zijn van de gewone fruitvlieg (Drosophila melanogaster). De mannetjes zijn te herkennen aan zwarte vlekken op de vleugels (zie foto en film).

Onrijp fruit
De gewone fruitvlieg tast rijp en rottend fruit aan. Het bijzondere aan de Aziatische fruitvlieg is dat hij allerlei fruit en bessen aantast als ze gaaf of zelfs nog onrijp zijn. De vrouwtjes hebben namelijk een sterk gekartelde legbuis, als een zaagje, dat het mogelijk maakt om eitjes in onrijp fruit af te zetten. De lijst van planten die de fruitvlieg aantast is enorm: allerlei soorten klein fruit zoals aardbei, kers, framboos, braam, blauwe bes en zwarte bes. Daarnaast staan lijsterbes, Cotoneaster, rozenbottel, aucuba, meidoorn, vlier, taxusbes, pruim en nectarine op het menu. Ook appels die al een beschadiging hebben opgelopen door bijvoorbeeld een fruitmot kunnen aangetast worden door deze fruitvliegen.

Als er veel Aziatische fruitvliegjes zijn, kan in korte tijd tot negentig procent van de oogst verloren gaan. In Noord-Amerika is zelfs 100% oogstverlies ontstaan in bessenpercelen. Aangetast fruit is te herkennen aan gaatjes en deukjes en het rottingsproces treedt eerder in. Na de aantasting door de Aziatische fruitvlieg maken andere fruitvliegen gebruik van de schade om zich te ontwikkelen.

Levenscyclus
Een vrouwtje kan 350 tot 380 eitjes afzetten in of op het fruit. De eitjes hebben twee filamenten aan de buitenkant (zie foto). De larven komen, afhankelijk van de temperatuur, al na 12 tot 72 uur uit het ei. Na 4 tot 15 dagen verschijnt de volwassen fruitvlieg. Volwassen vliegen leven 20 tot 65 dagen. Er zijn studies die ook aantonen dat de volwassen vliegen zelfs meer dan 90 dagen kunnen leven. In onze streken is nog niet bekend hoe en waar ze overwinteren. Afgelopen jaar werden ze tot medio november in Nederland aangetroffen.

Natuur en natuurlijke vijanden
We verwachten vooralsnog dat de vestiging van de Aziatische fruitvlieg voor de natuur geen grote gevolgen heeft. Als er echter te veel meidoornbessen, lijsterbessen, vlierbessen, etc. aangetast worden bestaat er een kans op voedseltekort voor diverse vogels die daarvan afhankelijk zijn. De Aziatische fruitvlieg heeft natuurlijke vijanden zoals een in Nederland voorkomende sluipwesp (Pachycrepoiudeus vindemmie, Pteromalidae) die de poppen parasiteert. Recent is ook een mijt ontdekt die het op de Aziatische fruitvlieg heeft voorzien (zie onderstaande film). Deze mijt is aan de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit ter identificatie gegeven.

Er lopen op dit moment allerlei projecten gericht op beheersing van de fruitvlieg. In de loop van het jaar zal verder worden gemonitord in Nederland. Natuurlijke vijanden kunnen het aantal Aziatische fruitvliegen reguleren al zal het lang duren voordat het zo ver is omdat er eerst sprake moet zijn van een forse aantasting voordat natuurlijke vijanden zich kunnen handhaven.

Arnold van Vliet, Wageningen University en Silvia Hellingman, Biocontrole Onderzoek en Advies
Foto's en filmpjes: Silvia Hellingman