GPS-loggers onthullen overwintering van blauwe kiekendieven

Bericht uitgegeven door Werkgroep Grauwe Kiekendief [land] op [publicatiedatum]

Met de data van GPS-loggers van twee blauwe kiekendieven uit Oost-Groningen is er unieke kennis verworven over de overwintering van blauwe kiekendieven. In juli 2012 rustte de Werkgroep Grauwe Kiekendief een broedend blauwe kiekendiefpaartje uit met een GPS-logger. Recentelijk zijn de verzamelde data van deze GPS-loggers voor het eerst uitgelezen, waarmee is onthuld waar beide vogels afgelopen winter verbleven. Terwijl het wijfje 'Simone' de hele winter in Oost-Groningen verbleef, vloog het mannetje 'Focko' helemaal naar Zuidwest-Spanje.

Recentelijk zijn de verzamelde data van deze GPS-loggers voor het eerst uitgelezen, waarmee is onthuld waar beide vogels afgelopen winter verbleven. Terwijl het wijfje 'Simone' de hele winter in Oost-Groningen verbleef, vloog het mannetje 'Focko' helemaal naar Zuidwest-Spanje.

De blauwe kiekendief duikt sinds 2009 steeds vaker op als broedvogel in het grootschalige akkerland van Oost-Groningen. In navolging van de grauwe kiekendief wordt de soort aangetrokken door het voedselaanbod (veldmuizen!) op Vogelakkers en natuurbraakpercelen.

Blauwe kiekendieven met GPS-logger
In juli 2012 heeft de Werkgroep Grauwe Kiekendief een broedend paartje van de blauwe kiekendief uitgerust met een GPS-logger van het UvA Bird Tracking System. Het wijfje ‘Simone’ en haar mannetje ‘Focko’ wisten in 2012 twee jongen groot te brengen in een tarweakker nabij Scheemda. Van Simone weten we dat ze in 2007 in Duitsland uit het ei is gekropen, en al sinds 2010 in de Oost-Groninger akkers broedt.

Recentelijk zijn de verzamelde data van de GPS-loggers van Focko en Simone uitgelezen, en is onthuld waar beide vogels in de winter van 2012/2013 verbleven. Het blijkt dat deze tijdelijke ‘echtelieden’ geheel verschillende keuzes hebben gemaakt.

Winterverblijf
Simone heeft op een week na de hele winter in haar broedgebied doorgebracht. Twee Vogelakkers, een aantal akkerranden, een handvol luzernevelden en graslandpercelen boden haar voldoende prooien om de winter in Oost-Groningen te kunnen blijven. Ze heeft in de wintermaanden één uitstapje van een week gemaakt naar de omgeving van Blokzijl (Weerribben).

Focko heeft direct na het grootbrengen van de jongen op 4 augustus 2012 het broedgebied verlaten. Hij vloog linea recta naar Noord-Frankrijk, waar hij twee maanden in een akkergebied ten noordoosten van Reims verbleef. Eind oktober 2012 vloog hij verder naar het gevarieerde gebied rond San Benito de la Contienda in Zuidwest-Spanje, op een steenworp afstand van de Portugese grens.

Deze overwinteringsplaats overtrof de stoutste verwachtingen! In ons eigen vogelringboekje ('Thiemes Vogeltrekatlas' van Speek & Speek uit 1984) kwamen de Nederlandse blauwe kiekendieven – bij hoge uitzondering - niet verder dan Zuidwest-Frankrijk. Ongeveer eenzelfde conclusie is te trekken op basis van de kaartbeelden uit de Zweedse Ringatlas. Een handvol Britse ‘Hen Harriers’ bereikte wel Spanje voor de overwintering. We mogen echter niet vergeten dat het blauwe kiekenwerk in Engeland al jaren op eenzame hoogte staat en dat daar verreweg de meeste blauwe kiekendieven zijn geringd. Eén blauwe kiekendiefmannetje met een GPS-logger levert nu met 33.772 datapunten in één klap meer informatie op dan jarenlang noest ringwerk…

Terug in het Oost-Groninger akkergebied
Op 30 maart 2013 vertrekt Focko vanuit Spanje en vliegt in twee weken naar Oost-Groningen. Na thuiskomst permitteert Focko zich op 14 april 2013 nog even een uitstapje van ongeveer 250 kilometer naar het Duitse Lüneburg. Momenteel schuimt deze unieke vogel weer de tarwevelden tussen Meeden en het Hondshalstermeer af, op zoek naar veldmuizen en gele kwikstaarten. Hij is nu gekoppeld aan een nieuw vrouwtje.

Simone heeft intussen een ander mannetje opgeduikeld, en maakt zich op voor haar vierde broedseizoen in de Oost-Groninger akkers. Met twee nesten waarvan een oudervogel een GPS-logger draagt, zal de Werkgroep Grauwe Kiekendief nog meer over de leefwijze van de blauwe kiekendief weten te ontrafelen. Op basis van de opgedane kennis zal een beschermingsstrategie ontwikkeld worden voor deze in Nederland zeer zeldzame kiekendief.

Tekst: Oike Vlaanderen, Werkgroep Grauwe Kiekendief
Foto's: Theo van Kooten, Hans Hut
Kaartjes: Google Earth / Werkgroep Grauwe Kiekendief