Ruig springzaad doet het

Bericht uitgegeven door FLORON op [publicatiedatum]

Deze zomer is vastgesteld dat de Nederlandse flora verrijkt is met een nieuwe soort springzaad, het oorspronkelijk uit de Himalaya afkomstige Ruig springzaad. In Amsterdam floreert Ruig springzaad al enkele jaren langs een muurtje in de buurt van Artis. Hier is het voor het eerst in 2010 aangetroffen door stadsflorist Ton Denters, die de groeiplek sindsdien jaarlijks volgt. Vooralsnog keren de éénjarige planten elk jaar terug; Ruig springzaad lijkt zich hier dus te handhaven.

Andere springzaden
In Nederland is alleen het Groot springzaad oorspronkelijk inheems. Inmiddels zijn er al vier exotische soorten springzaad in Nederland verwilderd: Klein springzaad, Reuzenbalsemien, Oranje springzaad en Tweekleurig springzaad. Alle soorten springzaad hebben met elkaar gemeen dat ze een doosvrucht maken die al bij lichte aanraking openspringt, waarbij de zaden worden weggeslingerd.

Ruig springzaad
Ruig springzaad (Impatiens cristata) is een eenjarige plant die tot een halve meter hoog kan worden. De gele bloemen staan ietwat verstopt onder de gezaagde bladen. Ruig springzaad lijkt op het algemeen voorkomende Klein springzaad. Kenmerkend voor Ruig springzaad is het spoorvormige aanhangsel aan het (onderste én) bovenste kroonblad en de behaarde stengel. Vanwege die beharing stellen we de Nederlandse naam Ruig springzaad voor. Ruig springzaad is weinig gangbaar als tuinplant, maar wel als zaad verkrijgbaar. Op de groeiplaats in Amsterdam zal de soort terecht zijn gekomen na ontsnapping uit een tuin of park. De verwachting is dat Ruig springzaad op meer plekken in steden op zal duiken. Of de soort zich ook buiten de steden zal weten te handhaven is nog niet bekend.

Stadsflora
In steden ontsnappen geregeld tuinplanten die een groeiplek weten te vinden buiten tuinen. Bekende voorbeelden van verwilderde tuinplanten zijn Stokroos, Kruipklokje en Citroenmelisse. Door het warmere klimaat in het stedelijk gebied voelen ook planten uit mediterrane streken zich hier uitstekend thuis. Dat kunnen planten zijn waarvan de zaden “als verstekeling” vanuit zuidelijke vakantiebestemmingen worden aangevoerd en met het uitkloppen van de automatjes op de stoep belanden.

En nu?
Ruig springzaad is gemakkelijk te verwarren met de andere soorten springzaad, maar toch goed te herkennen aan de vorm van de bloem en de beharing van de stengel. We zijn benieuwd of de plant op meer plaatsen buiten tuinen weet te overleven en roepen iedereen op om waarnemingen (met foto) door te geven, bijvoorbeeld via waarneming.nl of telmee.nl.

Tijdens het landelijke excursieweekend van FLORON op 24 en 25 augustus staat de stadsflora centraal. Hierbij kan iedereen kennismaken met de bijzondere planten in de stad en zal ook actief worden gezocht naar nieuwe groeiplaatsen van Ruig springzaad. Kijk op de website van FLORON voor meer details. Mocht blijken dat er meer groeiplaatsen opduiken, dan kunnen we spreken van een nieuwe ingeburgerde plantensoort.

Zie hier ook het filmpje van 'springend' Ruig springzaad.

Tekst en foto's: Baudewijn Odé, FLORON