Nieuw geslacht van koepelspinnen vernoemd naar Lou Reed

Bericht uitgegeven door NCB Naturalis en EIS-Nederland op [publicatiedatum]

Koepelspinnen, in het Engels ‘velvet spiders’ oftewel fluwelen spinnen, behoren tot de mooiste achtpoters van Europa. Alles wat er bekend is van deze dieren is nu gepubliceerd in een online artikel. In Nederland komt één soort voor uit deze familie: de lentevuurspin.

Koepelspinnen (Eresidae) leven met name in Europa, Azië en Afrika. Daarnaast komt een enkele soort voor in Brazilië. De Engelse naam van koepelspinnen, ‘velvet spiders’ oftewel fluwelen spinnen, beschrijft het donkere, glanzende uiterlijk van deze spinnen. Sommige soorten hebben ook fel gekleurde tekeningen met rood, wit en zwart, zoals de zogenaamde vuurspinnen; hiervan komt één soort in ons land voor. De meeste koepelspinsoorten graven tunnels in de bodem en blijven vrijwel hun hele leven ondergronds.

In een speciale uitgave van het open access tijdschrift ZooKeys is nu een taxonomische overzicht (68,5 MB) opgesteld, speciaal om de basiskennis van koepelspinnen samen te brengen. Hierin staan foto’s van de anatomische kenmerken van alle belangrijke soorten koepelspinnen. Het artikel bevat zowel portretachtige kleurenfoto’s en illustraties als gedetailleerde plaatjes van de elektronenmicroscoop van de kliertjes die deze spinnen gebruiken om zijde mee te maken.

Het internationale team dat de publicatie verzorgt, met als eerste auteur arachnoloog Jeremy Miller van NCB Naturalis, is bij de bestudering van de spinnenfamilie via DNA-onderzoek gestuit op een nieuw geslacht uit Israël. Dit nieuwe geslacht van de onder-de-grondlevende ‘fluwelen spinnen’ heeft de naam Loureedia gekregen, als eerbetoon aan een muzikant die zijn indrukwekkende carrière begon als leider van de jaren '60 rockband ‘The Velvet Underground’.

In Nederland is één koepelspin aanwezig: de lentevuurspin (Eresus sandaliatus). De soort komt lokaal voor op het zuidelijk deel van de Veluwe en een enkele plek in Limburg en Noord-Brabant. In de ons omringende landen gaat het zeer slecht met deze spin en is het een sterk bedreigde soort. In Nederland lijkt de soort het niet slecht te doen op de weinige vindplaatsen, maar het is zaak om het prachtige dier goed in de gaten te houden. De lentevuurspin is een ‘aandachtsoort’ van EIS-Nederland en waarnemingen worden erg op prijs gesteld.

In andere delen van de wereld staan koepelspinnen bekend als ’s werelds meest sociale spinnensoorten. De sociale soorten kunnen lokaal zeer algemeen zijn in delen van tropisch Afrika en Azië, met vaak opvallende kolonies verspreid over het landschap. Kolonies kunnen bestaan uit honderden nauw verwante individuen die deelnemen aan dramatische massale aanvallen op een prooi.

Tekst: Astrid Kromhout en Jinze Noordijk, EIS-Nederland
Foto's: René Krekels; Martin Forman