Eerste vestiging Amerikaanse eikenmot in Europa
Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]
In Wezep (Gld) is het eerste Amerikaanse insect in Europa gevonden dat Amerikaanse eik eet. Het is een kleine mot, afkomstig uit oostelijk Noord-Amerika. Tot nu toe was Amerikaanse eik een plant met weinig insecten. Nu lijkt het erop dat in Nederland de eerste populatie van de mot, voorlopig gedoopt ‘Amerikaanse ooglapmot’, geïntroduceerd is. Het beestje kan in Amerika soms een plaag vormen; of dit hier het geval zal zijn moeten we afwachten.
In augustus 2010 vond een ervaren amateurvlinderaar in zijn achtertuin in Wezep een kleine vlindersoort die hij niet kon thuisbrengen. Na consult van verschillende specialisten werd de soort als Bucculatrix ainsliella gedetermineerd. Dit werd bevestigd bij NCB Naturalis aan de hand van DNA barcodes. Het DNA laboratorium van NCB Naturalis kan van allerlei organismen, aan de hand van een specifieke DNA-code vaststellen om welke soort het gaat. In Wezep zijn in juni 2011 vervolgens ook de rupsen, cocons en vraat gevonden, hetgeen er op duidt dat er een populatie gevestigd is. Het is een bijzondere vondst, want B. ainsliella is een mot die alleen uit Noord-Amerika bekend is en nog niet eerder in Europa is waargenomen. Daarbij is nog nooit een ander Noord-Amerikaans insect dat op eiken leeft in Europa gevonden.
Ooglapmot kan een plaag vormen
De rupsen voeden zich met de bladeren van Quercus rubra, de Amerikaanse eik. Omdat de rupsen alleen het groen verwijderen en kale nerven achterlaten, is de Amerikaanse benaming ‘Oak skeletonizer’. In Noord-Amerika is de mot soms plaagvormend: het kleine vlindertje kan hele stukken bos bruin doen kleuren. De familie Bucculatricidae waartoe deze vlindertjes behoren, heet in Nederland ‘ooglapmotten’ omdat de basis van de antennen zo groot is dat het net lijkt of ze lappen voor hun ogen hebben.
De Amerikaanse eik, zoals de naam al doet vermoeden, is al twee eeuwen geleden in Nederland geïntroduceerd vanuit de Verenigde Staten. Slechts een handjevol soorten insecten waagt zich er hier aan, en voor geen van deze is het de primaire voedselbron. Met dit nieuwe insect in de Europese fauna is daar verandering in gekomen. Hoewel de mechanismen die de plaagvorming veroorzaken onbekend zijn, moeten we wellicht rekening gaan houden met mogelijke uitbraken van deze mot op de Amerikaanse eik.