Bijzondere waarnemingen in Grevelingenmeer met een bijsmaak

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON op [publicatiedatum]

Afgelopen weken zijn in korte tijd een flink aantal bijzondere waarnemingen voor het Grevelingenmeer gemeld. Het betreft de Plompe knuppelslak, Boompjesslak, Sierlijke slibanemoon, Ringsprietgarnaal en de worm Ophiodromus flexuosus. Dat klinkt leuk, maar als we er goed over nadenken zit er toch een wrange bijsmaak aan. Al met al zouden bijna al deze zeedieren veel algemener in de Grevelingen moeten voorkomen. Door de afsluiting van het Grevelingenmeer is de biodiversiteit hier veel kleiner dat hij van nature in dit gebied zou moeten zijn. En overal rondom de plaatsen waar we deze bijzondere waarnemingen hebben gedaan is de bodem van het Grevelingen zo dood als een dooie pier.

In de recente weken hebben diverse sportduikers op één duiklocatie in de buurt van Den Osse een groot aantal, voor het Grevelingenmeer, opmerkelijke waarnemingen gedaan. Het begon met de vondst van wat zeer waarschijnlijk een Plompe knuppelslak is geweest. Het zeenaaktslakje van slechts één centimeter grootte is sinds 2003 pas circa zes keer op de Nederlandse kust waargenomen. De eerste waarnemingen zijn ook uit het Grevelingenmeer afkomstig. Daarna is in één weekend de lijst met vier andere bijzondere waarnemingen aangevuld.

Als eerste was dat de worm Ophiodromus flexuosus, waarvoor we nog geen Nederlandse naam hebben. Het is een kleine, iriserend groene borstelworm die we de afgelopen jaren zeer zelden in de Grevelingen hebben aangetroffen.

De Boompjesslak is op de Noordzee en in de Oosterschelde zeer algemeen maar is sinds de afsluiting waarschijnlijk nooit meer in het Grevelingenmeer aangetroffen. Nu zit er weer tenminste één exemplaar. Ook de Sierlijke slibanemoon is er aangetroffen, maar is hier zeer zeldzaam. Er zijn maar een paar recente waarnemingen van bekend. Terwijl hij in Noordzee en Oosterschelde zeer algemeen voorkomt. De Ringsprietgarnaal is een fraaie garnaal die ook in de Oosterschelde zeldzaam is maar niet bekend is uit het Grevelingenmeer. Afgelopen zondag is er één gefotografeerd.

Door de afsluiting van het Grevelingenmeer als onderdeel van de Deltawerken is de biodiversiteit hier zeer sterk achteruit gegaan. Deze bijzondere waarnemingen zijn uitsluitend te danken aan de Spuisluis in de Brouwersdam die door de getijdenwerking zeer beperkt zeewater met de Noordzee uitwisselt. Daardoor treffen we af en toe in het zuidwestelijke Grevelingenmeer bijzondere zeedieren aan. Al deze waarnemingen werden gedaan op stenen die op de bodem liggen. Hiermee is het substraat een beetje boven de gitzwarte, verstikkende, zuurstofloze en daardoor dode Grevelingenbodem verheven. Voor de duidelijkheid: de onderstaande foto is een kleurenfoto!

De aangetroffen dieren zijn hier waarschijnlijk als larve aangevoerd en hebben onder zeer ongunstige omstandigheden toch nog een heel klein plekje gevonden waar ze kunnen overleven. Het is echter onwaarschijnlijk dat zij zich hier ook gaan voortplanten. Zonder vergaande maatregelen om het getijde terug te laten keren blijft het een dooie boel op de bodem van het Grevelingenmeer. En zo zit er dus een wrange bijsmaak aan de euforie rondom deze bijzondere en fraaie waarnemingen.

Tekst en foto’s: Peter H. van Bragt, Stichting Anemoon
Foto Plompe knuppelslak: Rinie Luijckx