Zandraket, het fruitvliegje onder de planten

Bericht uitgegeven door FLORON op [publicatiedatum]

Waar kwekers zich vooral toeleggen op opvallende planten met grote kleurrijke bloemen, ligt dit anders bij onderzoekers naar erfelijke eigenschappen. Hun voornaamste onderzoeksobject is een kleurloos, nietig plantje: Zandraket.

Zandraket (Arabidopsis thaliana) is een lage, iele, grijsgroene, kruisbloemige plant met een wortelrozet. De soort is oorspronkelijk afkomstig uit het Middellandse Zeegebied, maar heeft zich tot kosmopoliet weten op te werken. Dat aanpassingsvermogen is ook een belangrijk aspect van onderzoek dat bij de vakgroep Erfelijkheidsleer van Wageningen University wordt uitgevoerd. Het aanpassingsvermogen van Zandraket hangt samen met enkele eigenschappen, die deze soort ook zo geschikt maken als onderzoeksobject: het is een kleine, eenjarige soort, met een beperkt aantal chromosomen, die weinig eisen stelt aan zijn omgeving en een korte levenscyslus heeft. Zandraket is dus makkelijk te kweken, geeft snel nakomelingen en is genetisch goed in kaart te brengen. Het is daarmee het fruitvliegje onder de planten.

Een andere welkome eigenschap van Zandraket is de neiging tot zelfbestuiving. Hierdoor ontstaan zogenaamde zuivere lijnen. We zien dat ook bij Vroegeling. Veranderde eigenschappen worden zo in principe weer op alle nakomelingen doorgegeven. En dat is voor erfelijkheidsonderzoek een praktisch uitgangspunt.

Bij het onderzoek in Wageningen richt men zich nu op de genetische verschillen tussen Zandraketten uit verschillende regio’s in Nederland. Zijn de Zandraketten uit het stedelijk gebied genetisch afwijkend van die uit de duinen of bermen in het zandgebied? Welke overeenkomsten en verschillen zijn er in het tolerantievermogen voor zout en andere stoffen? Dat soort vragen. Voor het onderzoek wil men graag zaad van Zandraket uit het hele land. Iedereen die bij wil dragen is daartoe van harte uitgenodigd. Wacht niet te lang, want als voorjaarsbloeier staat deze plant snel in zaad. Zeker in dit ‘vroege’ jaar.

Tekst en foto's: Wout van der Slikke, FLORON
Klik hier voor nadere informatie voor wie zaad wil verzamelen voor het onderzoek aan Wageningen UR.