Winterse tekenbeten

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender op [publicatiedatum]

Deze januari werden al enkele tekenbeten aan De Natuurkalender gemeld. Hoewel afgelopen december de koudste was in veertig jaar, zien enkele teken na die koude maand toch kans om actief te worden.

Heel uitzonderlijk zijn die beten niet: de januaritemperatuur ligt tot dusver iets boven het gemiddelde en is zelfs al een paar keer boven de tien graden Celsius uitgekomen. Om actief te worden hebben teken een temperatuur van tenminste vier graden nodig, maar het liefst nog iets hoger. Met een temperatuur van dik tien graden en een lekker zonnetje kan het op de zonbeschenen bodem voor de teek al snel aangenaam worden.

Het grootste deel van hun leven brengen teken in de laag dood plantenmateriaal op de bodem door. Daar schuilen ze tegen ongunstige omstandigheden zoals droogte en vorst. In de bodem ontwikkelen zich ook de eitjes en vervellen de larven, nimfen en volwassen teken na een bloedmaaltijd. Deze eitjes en teken reageren niet snel op hogere temperaturen doordat ze in een gedwongen rust verkeren, waar ze pas uit komen bij langer wordende dagen en een aanhoudende periode met zacht weer. De teken die nu vanuit de bodem de planten in kruipen, zijn er vermoedelijk vorig jaar niet in geslaagd een bloedmaaltijd te vinden. Die teken verkeren niet in hun gedwongen rust, en kunnen dus vrij snel reageren op gunstige temperaturen. Hongerig als ze zijn beproeven ze hun geluk en kruipen ze de vegetatie in om van daaruit op een passerend slachtoffer over te stappen.

Maar hoe kunnen de teken dan die ijskoude december overleefd hebben? Dat komt doordat teken goed bestand zijn tegen lage temperaturen; ze kunnen zelfs enkele uren in de vriezer overleven. Snel intredende vorst is echter wel gevaarlijk doordat daarbij gevormde ijskristallen het binnenste van de teek kunnen beschadigen. Het dikke pak sneeuw dat grote delen van Nederland in december bedekte kan echter in het voordeel van de teken gewerkt hebben doordat het de bodem als isolatielaag tegen de elementen beschermde.

In ieder geval zal het tekenseizoen de komende maanden weer op gang komen. Laat u ook in januari, februari en maart op zonnige dagen niet verrassen door een opportunistische teek. Hoewel het risico op tekenbeten in de winter beduidend lager is dan in het hoogseizoen, is de kans op een tekenbeet zeker niet afwezig. Mocht u een beet oplopen, geef deze dan door op Natuurkalender.nl.

Tekst: Fedor Gassner, De Natuurkalender
Foto's: Coen van Amersfoort; Fedor Gassner, De Natuurkalender