Winters intermezzo

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging op  woensdag 26 januari 2011

Het Jeneverbesbekertje is een echte winterpaddenstoel die vooral te vinden is op jeneverbessoorten die in tuinen worden aangeplant. Zodra de sneeuw verdwenen is, komen de eerste exemplaren tevoorschijn. In Nederland is de paddenstoel maar van een paar plaatsen bekend; wellicht omdat hij zo klein is en men in de winter geen paddenstoelen in de tuin verwacht. Goede reden dus om de jeneverbesstruiken in uw tuin eens te controleren! 

Na weken sneeuw krijg je de kriebels om er op uit te gaan en paddenstoelen te gaan zoeken. Altijd op zoek naar iets speciaals en de eerste vondst van het jaar. Eigenlijk is het een soort eerste kievietsei gevoel. Van verschillende paddenstoelen is bekend dat ze tevoorschijn komen op het moment dat de sneeuw, die ze bedekt, smelt. En sneeuw hebben we de afgelopen tijd genoeg gehad. Op het terrein van een nauwelijks bewerkte boomkwekerij vond Stip Helleman op dode jeneverbesnaalden een oranje schijfje van maximaal anderhalve millimeter doorsnede: het Jeneverbesbekertje (Pithya cupressina). Dit is een echte winterpaddenstoel die nauw verwant is aan de veel grotere Rode kelkzwam die ook zijn voorkomen in de winter heeft.

Het Jeneverbesbekertje komt volgens de literatuur voor op gecultiveerde jeneverbessoorten en is bij deze gelegenheid op drie verschillende variëteiten van Juniperus sabina gevonden. Het Jeneverbesbekertje is in Nederland alleen maar bekend van gekweekte jeneverbessen. Een goede reden om eens in je eigen tuin te kijken op dode naalden en takjes van jeneverbessen. Doordat maar weinig mensen in de winter naar kleine paddenstoeltjes zoeken, is het mogelijk dat de soort veel meer voorkomt dan de paar vondsten, die uit Nederland gemeld zijn, doen vermoeden. Ook in andere landen in Europa wordt de soort maar zelden gevonden, en voor zover dit te controleren is altijd op tuinsoorten.

In het westen van Amerika groeit de soort wel vrij algemeen in de bergen van Californië, waar ze ook bekend is van de Kustmammoetboom (Sequoia sempervirens) en de Westerse levensboom (Thuja occidentalis) die in Nederland veel als heg wordt aangeplant. Het is dan ook mogelijk dat het Jeneverbesbekertje niet oorspronkelijk uit Europa afkomstig is.

Tekst : Menno Boomsluiter, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: Stip Helleman