Hoogwater op Rijn en Maas
ARK Rewilding NederlandBericht uitgegeven door ARK op [publicatiedatum]
Deze dagen heeft de dooi in West-Europa toegeslagen. Sneeuw en ijs smelten en in combinatie met regenval levert dit hoogwater in de rivieren op. Verwacht wordt dat de komende dagen grote delen van de uiterwaarden overstromen. Op een aantal plekken langs Maas en Rijn heeft de rivier inmiddels meer ruimte gekregen. Hoogwater kan daar veiliger afgevoerd worden terwijl tegelijkertijd nieuwe natuur is ontstaan, die juist gebaat is bij overstroming. Veiligheid, economische belangen en natuur gaan hier hand in hand.
Maas
In Limburg stijgen waterstanden in beken en in de Maas. De Maas is een echte regenrivier en door de neerslag in combinatie met smeltwater stijgen de waterstanden extreem snel. Vooralsnog lijkt de verwachte waterhoogte geen grote problemen op te leveren voor bewoners in het Maasdal. Maar als zaterdag en zondag veel neerslag valt kan die situatie makkelijk veranderen.
Sowieso is de kans op overstromingen als in 1993 en 1995 kleiner geworden. Rond dorpen zijn dijken aangelegd. En bijvoorbeeld langs de Grensmaas wordt gewerkt aan meer ruimte voor de rivier. Hier wordt grind gewonnen op een manier die meer water veilig door het rivierbed laat stromen. Bij Meers heeft grindwinning ervoor gezorgd dat de kans op een overstroming van dorpen gedaald is van eens in de dertig tot vijftig jaar, naar eens in de 250 jaar.
De rivierverruiming bij Meers heeft ook voor de natuur spectaculaire resultaten opgeleverd. Bijzondere dieren en planten die typisch zijn voor de enige grindrivier van Nederland zijn spontaan teruggekeerd in een spectaculair landschap. En dat trekt weer toeristen en recreanten aan die per fiets of met de kano het nieuwe natuurgebied ontdekken.
Rijn en Waal
Langs de Waal en de Rijn stijgt het water minder snel, maar vanuit Duitsland is een flinke hoeveelheid water onderweg. Rijkswaterstaat verwacht midden volgende week waterstanden boven de 15 meter bij Lobith. Dit betekent dat grote delen van de uiterwaarden overstromen en ook bijvoorbeeld de Nijmeegse Waalkade kan overstromen. Dit is inmiddels al jaren niet meer gebeurd. Hoe hoog het rivierpeil uiteindelijk zal stijgen hangt vooral af van de hoeveelheid regen in de komende dagen.
Ook langs Rijn en Waal wordt hard gewerkt om de rivier meer ruimte te geven. Zo zijn grote delen van de Millingerwaard inmiddels afgegraven. Stroken bos die het water teveel opstuwden zijn gekapt en afgegraven klei is gebruikt voor dijkverzwaringen en in de baksteenindustrie. Het gebied is daarna teruggegeven aan de natuur.
Een ander voorbeeld zijn de uiterwaarden rondom Slot Loevestein. Hier wordt de komende jaren een groot gebied teruggegeven aan de rivier en ingericht als natuurgebied. Meer ruimte voor water, natuur en voor mensen!
Natuur
Voor de natuur heeft hoogwater grote gevolgen. Dieren vluchten om een veilig heenkomen te zoeken. Natuurgebieden langs de rivieren hebben dan ook hoogwatervrije plekken waar halfwilde runderen en paarden, maar ook reeën, vossen, dassen en ontelbaar veel andere dieren de hoogwaterpiek afwachten. Soms lukt het niet om deze plek te bereiken en vooral kleinere dieren zoals muizen, mollen en miljoenen insecten worden dan van het water geplukt door meeuwen, reigers en roofvogels.
Overstromingen zorgen ook voor grote veranderingen in het landschap. Op sommige plaatsen worden dikke pakketten zand afgezet, terwijl op andere plekken geulen worden uitgesleten door het kolkende water. Juist deze dynamiek maakt het rivierengebied zo bijzonder. En na een hoogwater is te zien dat binnen korte tijd de kale plekken een ideale kiembodem zijn voor zeldzame planten en blijken afgeslagen oevers de ideale broedplek voor bijvoorbeeld oeverzwaluwen te zijn.
Deze nieuwe natuurgebieden langs de rivieren zijn gebaat bij een flinke overstroming. Het water boetseert aan de nieuw vergraven uiterwaarden, erodeert hier en daar grond en vegetatie weg en deponeert op stroomluwe plekken nieuw sediment. Het rivierwater voert veel plantenzaden, insecteneieren en waterorganismen mee die deels achterblijven en de nieuwe natuur zullen koloniseren.
Voor actuele waterstanden pagina 720 van teletekst.