Zeldzame Zeeuwse zonaanbidder

Bericht uitgegeven door Stichting RAVON op donderdag 19 augustus 2010 

Dankzij fotografisch bewijsmateriaal is het voorkomen van de levendbarende hagedis in de duinen bij Valkenisse in Zeeland eindelijk vastgesteld. Het betreft een foto van een net geboren juveniele levendbarende hagedis, waarmee de voortplanting in het gebied ook is aangetoond. Voor Zeeland, een provincie waar maar weinig reptielen voorkomen, is iedere nieuwe vindplaats van deze soort zeer belangrijk.

Vindplaatsen van de levendbarende hagedis in Zeeland zijn op de vingers van een hand te tellen. Slechts in de duinen van Schouwen worden ze in behoorlijke aantallen waargenomen. Elders in Nederland zijn de duinen het exclusieve leefgebied van de zandhagedis, maar op de Zeeuwse eilanden komen juist levendbarende hagedissen in de duinen voor. De levendbarende hagedis bewoont ook de zeewerende dijken in Zeeland: een wereldwijd unieke situatie!

De aanhouder wint
In de duinen bij Valkenisse werden enkele jaren geleden tijdens werkzaamheden ‘hagedissen’ waargenomen. Omdat fotografisch bewijsmateriaal ontbreekt, en we verwisseling met de hier algemeen voorkomende kleine watersalamander niet kunnen uitsluiten, is deze melding niet opgenomen in de Nationale Databank Flora en Fauna. Een vrijwilliger bleek bereid om in Zeeland reptielen te gaan monitoren, met de duinen van Valkenisse als uitdaging. Na twee jaar enthousiast zoeken ging de vrijwilliger er al bijna vanuit dat de levendbarende hagedis hier niet voorkomt. Tot medio augustus. Tijdens een verloren uurtje ging de vrijwilliger tegen beter weten in toch weer eens naar hagedissen zoeken, en deed de spectaculaire ontdekking. Vanuit zijn ooghoeken zag hij onder een duindoornstruik een kleine hagedis! Het bleek een net geboren juveniele levendbarende hagedis. Hiermee had hij dus ook meteen voortplanting aangetoond.

Rode lijst
De levendbarende hagedis is onlangs opgenomen op de vernieuwde Rode Lijst. Deze eens zo algemene soort gaat al ruim een decennium lang achteruit als gevolg van versnippering, verbossing, verdroging en veranderende klimatologische omstandigheden. De waarneming geeft in ieder geval aan dat er nog inheemse zonaanbiddersde in de duinen van Walcheren wonen.

Tekst: Ingo Janssen, RAVON
Foto's: Michel Kapelle