Vlokkige toorts vertoeft bij woongigant
FLORONBericht uitgegeven door FLORON op maandag 12 juli 2010
Bij Ikea is het soms goed floreren. Deze grote woonwensenwinkels worden vaak op recent aangelegde bedrijfsterreinen opgericht, met nog braakliggende gronden eromheen. De stadse speurneus kan daar zijn lol op. Vooral warmteminnende plantensoorten en soorten van pioniermilieus doen het er goed.
Dat bleek ook vorig weekend, toen we met de deelnemers aan het Floron-kamp bij Haarlem ’s avonds na een dag inventariseren in de duinen naar de nabijgelegen Waarderpolder bij station Spaarnwoude togen. Daar troffen we veel soorten die we ook in het open duin hadden gezien: het blauwe Slangenkruid, de minieme roze bloempjes van Kegelsilene en de gele bloemen en pluizige zaden van Wondklaver. Daartussen echter een specialiteit die voor veel deelnemers nieuw was: Vlokkige toorts.
De Vlokkige toorts (verbascum pulverulentum) is in de Waarderpolder in 2007 bij toeval ontdekt. De officiële determinatie gaat via bloemkenmerken, maar op afstand is hij al te herkennen aan zijn bossige, boomachtige uiterlijk. Dit in tegenstelling tot andere toortsen die juist een rank kaarsachtig voorkomen hebben. De plant wordt ruim een meter hoog en krijgt halverwege de stengel een bundel zijtakken. Dat de beharing van de bladeren in vlokken afvalt is bij droogte goed te zien.
De directe herkomst van de Vlokkige toorts is niet bekend, daarvoor is hij bij ons te zeldzaam. In ons land groeit hij op Voorne en waarschijnlijk als uitgezaaide tuinplant op een paar andere plekken. In landen rond de Middellandse Zee komt hij vaker voor op droge, kalkrijke, tamelijk voedselarme bodems. Dat zijn ook de Haarlemse omstandigheden, want bij de ontwikkeling van bedrijventerreinen wordt de grond geëgaliseerd en opgehoogd en in de kustregio’s wordt daarvoor kalkrijk zand uit zee of diepe plassen gebruikt. Zolang het terrein niet is volgebouwd en geplaveid, ontstaan zo voedselarme weinig begroeide plekken die in de duinen nogal zeldzaam geworden zijn.
De populatie Vlokkige toorts groeide van 14 planten in 2007 tot ruim honderd in 2009. Door de aanleg van bestrating en door het ruiger worden van wat braakliggende grond is de groep in 2010 wat kleiner geworden. Toch is de soort tegelijkertijd aan een opmars richting Haarlem bezig, want ook in de verderop gelegen middenberm troffen we hem nu aan. Of hij in Haarlem een blijvertje is zal de toekomst uitwijzen. Maar let eens op als je zo’n dikbuikige toorts ziet in plaats van een ‘slanke den’.
Tekst Thea Spruijt en Wout van der Slikke, FLORON
Foto’s: Thea Spruijt