Top drie 2009: dagvlinders

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting op donderdag 31 december 2009

Wat waren leuke, opvallende en bijzondere waarnemingen in 2009? We presenteren u de top drie van de dagvlinders: de vele distelvlinders en oranje luzernevlinders, het kaasjeskruiddikkopje en zich voortplantende keizersmantels.

Distelvlinder en oranje luzernevlinder
Veel mensen hebben het afgelopen jaar distelvlinders en oranje luzernevlinders gezien. Beide trekvlinders waren veel aanwezig. Voor de distelvlinder was 2009 het beste jaar sinds het begin van de meetnettellingen in 1990. Op de routes waarlangs geteld wordt zijn er meer dan 24.000 waargenomen. In het hele land werden distelvlinders gezien, soms zelfs tientallen per telling. Ook de oranje luzernevlinder is nog nooit zoveel gemeld als in 2009. Deze Zuid-Europese vlinder is veel minder talrijk dan de distelvlinder, maar toch langs veel routes gezien. De vlinder werd het meest aangetroffen in het zuiden van het land, met name in Zuid-Limburg. De oranje luzernevlinders kwamen in de zomer vanuit het zuiden ons land binnen en hebben zich hier op allerlei plaatsen voortgeplant. De nakomelingen vlogen in september, toen er een tweede piek in de waarnemingen zat.

Kaasjeskruiddikkopje
In Zuid-Limburg werd op 1 mei het kaasjeskruiddikkopje waargenomen. Deze soort werd in 1953 voor het laatst in Nederland gezien. Het kaasjeskruiddikkopje profiteert van de opwarming van het klimaat en was de afgelopen jaren in België en Duitsland al bezig op te rukken. Er werd dus al op de vlinder gewacht. Op 20 mei werd - tijdens een wandeling in de omgeving van Eijsden - opnieuw een kaasjeskruiddikkopje ontdekt. Ook in de zomer werd de vlinder gezien. Nu ging het niet om een enkele waarneming, maar om meerdere exemplaren. Er werd zelfs gezien dat een vrouwtje eitjes afzette. Ook de rupsen zijn waargenomen. De soort lijkt nu dus echt terug te zijn in Nederland. Hoe lang deze vestiging zal duren is niet te voorspellen. Gezien de ontwikkelingen van de afgelopen jaren lijkt het aannemelijk dat de soort zich vast zal vestigen en zich wellicht ook in Nederland verder uit zal breiden.

Keizersmantel
Naar aanleiding van het natuurbericht van 3 augustus over zwervende keizersmantels ontving De Vlinderstichting uit Zwolle foto's van de voortplanting van deze uit Nederland verdwenen soort. Vorig jaar - op 17 augustus 2008 - werd er een eitje afgezet en kon hier ook een foto van gemaakt worden. Spectaculair was dat ook dit jaar - op 1 augustus - er weer een vrouwtje op dezelfde locatie aanwezig was en ook eitjes afzette. Het ging hierbij niet alleen om afzet op bomen, maar ook op een huis en op bloempotten. Later volgde nog een met foto gedocumenteerde waarneming van een ei-afzettend vrouwtje in het Wijffelterbroek, op de grens van Nederland en België. De komende jaren zal moeten blijken of ook deze soort weer vaste voet in ons land krijgt.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Hub Reumkens, Merijn Verbeek & Kars Veling