Massagraf grote ijsvogelvlinders

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting op donderdag 17 december 2009

De grote ijsvogelvlinder is verdwenen uit Nederland. Ook in het buitenland zie je deze grote vlinder zelden nog in grote aantallen bij elkaar. Maar in Rusland bleek de soort dit jaar erg goed te vliegen, met bizarre gevolgen.

Dit bericht kwam bij De Vlinderstichting via Chris van Orden en Natalia Paklina, die een Datsja (zomerwoning) hebben in Shilovo, provincie Kostroma, Rusland. Shilovo is een gehucht van acht huizen, bijna 6oo kilometer noordoostelijk van Moskou. Ieder jaar zien ze wel grote ijsvogelvlinders rondom de Datsja, maar de aantallen zijn nooit zo groot. Omdat deze vlinder vrijwel nergens in Rusland talrijk is, staat de soort ook in dit land op de Rode Lijst. Normaal zien Chris en Natalia niet meer dan 5 tot 7 exemplaren in een heel seizoen. Maar deze zomer (2009) zagen ze vanaf 15 juni, 20 tot 25 grote ijsvogelvlinders per dag. In de wijde omgeving waren ze net zo talrijk. Een verklaring hiervoor is een zandweg voor de Datsja, die bij regen een grote modderpoel wordt. De vlinders vinden dat een heel interessante plek om neer te strijken. Ze zuigen daar met hun roltong vocht uit de bodem om zo zouten binnen te krijgen.

Maar niet alleen de zandweg bleek een voedselbron te zijn. Ook de asfaltweg die van Kostroma, de hoofdstad van de gelijknamige provincie, naar Kirov voert. Het is een drukke weg met veel houttransport in de vorm van boomstammen. Geregeld vallen bastdelen op de weg die vervolgens worden verpulverd en uiteindelijk een opslag vinden in de vele gaten en spleten die deze asfaltweg rijk is. De grote ijsvogelvlinders streken met tientallen neer bij deze gaten en spleten, met noodlottig gevolg. Meestal zijn wegslachtoffers beesten die de weg oversteken, maar hier was de weg zelf een waar leefgebied geworden. Chris en Natalia hebben de dode exemplaren geteld over verschillende delen van de weg en kwamen op een gemiddelde van 8 exemplaren per kilometer. Dat is echter een minimum, want sommige vlinders worden weggeslingerd of blijven op vrachtauto’s hangen. Het werkelijke aantal kan dus wel het dubbele zijn.

Het blijft speculatief hoeveel vlinders er dagelijks, gedurende deze dagen, op deze weg de dood vonden, maar 700 maal 8 exemplaren van deze Rode-Lijst-soort zullen in deze periode minimaal gesneuveld zijn.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Bron en foto’s: Chris van Orden en Natalia Paklina