Grutto ‘Gaast’ sneuvelt in Malinees vissersdorp

’Gaast’, een van de vijftien grutto’s die dit voorjaar in Fryslân van een satellietzender werden voorzien, is gesneuveld in Mali. Na een broedseizoen in de Friese weiden, vloog de vogel in juni via Spanje en Senegal naar Guinee-Bissau. Na een verblijf van ruim drie maanden vloog ze door naar de Binnendelta van de rivier de Niger, in Mali. Daar kwam ze in een visnet aan haar einde.

In mei 2009 zijn 15 grutto’s uitgerust met een satellietzender. Met zenderonderzoek is het mogelijk de grutto’s te volgen tijdens het broedseizoen in Nederland en de trek naar het zuiden in de winter. De zender van ‘Gaast’ viel een week na aankomst stil bij een klein vissersdorpje in Mali. Het enige dat nog doorkwam waren signalen van de zogenoemde ‘temperatuur- en activiteitlogger’. Die gaf aan dat de vogel dood moest zijn. Met hulp van Wetlands International in Mali is zo gauw mogelijk een opsporingsactie op touw gezet. Dat was niet eenvoudig, want ‘Gaast’ was naar een vrijwel onbereikbare plek in de Delta getrokken.

In de zuidwesthoek van de Delta, het gebied waar ‘Gaast’ aan haar eind kwam, worden vogels vooral geschoten. Maar de lokale visser die de plek liet zien waar hij de grutto had gevonden, vertelde dat de vogel in zijn visfuik terecht was gekomen. Geen gerichte jacht dus, maar botte pech. De vissers uit dit dorp blijken niet systematisch op vogels te jagen. Alleen wanneer de visvangst onrendabel wordt, tegen het eind van het visseizoen, proberen ze wat vogels te vangen voor eigen consumptie.

Het zal dus nooit duidelijk worden of ‘Gaast’ aan zogenoemde loop migration deed. Eén van de vragen die hopelijk door het zenderonderzoek wordt beantwoord is of grutto’s ‘in een rondje’ trekken. Het lijkt er op dat een deel van de grutto’s uit Fryslân via Spanje en Portugal naar West-Afrika vliegt, om aan het eind van de winter via een oostelijke route langs Mali en Italië weer naar het noorden te vliegen.

Het zenderproject is een gezamenlijk onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen, het Alaska Science Center van de US Geological Survey, ecologisch onderzoeksbureau Altenburg en Wymenga en de coalitie Nederland-Gruttoland. Het project wordt financieel ondersteund door de Directie Kennis van het Ministerie van LNV en de Provincie Fryslân. De vogels zijn te volgen via www.vogelbescherming.nl/grutto.

Tekst: Nadja Jansma, Vogelbescherming Nederland
Foto: Jouke Altenburg