Vroeg eekhoorntjesbrood staat in de berm

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging op vrijdag 7 augustus 2009

Midden in de zomer, nog voordat de meeste bermen gemaaid worden, verschijnen er grote bruine paddenstoelen die half tussen het gras verscholen zichtbaar zijn. Het gaat hierbij om het vroeg eekhoorntjesbrood. Deze paddenstoel is eetbaar maar men dient zich te realiseren dat paddenstoelen in staat zijn om zware metalen en andere giftige stoffen uit hun directe omgeving te verzamelen en die in grote hoeveelheden in hun weefsel op te slaan. Ze zitten ook vrijwel altijd vol met maden van vliegen en kevers.

Je kan er bijna niet aan voorbijgaan. Grote bruine paddenstoelen die op dit moment in de bermen verschijnen. Een doorsnede van 15 tot 20 centimeter is normaal. Het is het vroeg eekhoorntjesbrood (Boletus reticulatus). Vaak groter dan het meer bekende gewoon eekhoorntjesbrood verschijnt deze paddenstoel vroeger, meestal vanaf eind juli. Het is een echte bermpaddenstoel, die je veel ziet op de zandgronden langs wegen die beplant zijn met eiken en beuken. Het is daar een vrij algemene verschijning.

Samenleven met eiken en beuken
Het vroeg eekhoorntjesbrood is een boleet. Boleten hebben geen plaatjes maar poriën aan de onderkant van de hoed. Deze poriën zijn bij de jonge exemplaren geel, later verkleuren ze naar olijfbruin. In tegenstelling tot het gewoon eekhoorntjesbrood voelt de hoed niet vettig aan en de kleur is vaak lichter bruin. De steel is bedekt met een fraai netwerk. Het vroeg eekhoorntjesbrood is een mycorrhizapaddenstoel. In dit geval betekent dat, dat ze voornamelijk samenleeft met eiken en beuken.

Vol met maden
Het zijn voor de mens eetbare paddenstoelen, maar niet alleen voor mensen. Als je goed kijkt, zie je dat andere dieren ze ook graag lusten. Regelmatig zie je vraatsporen van muizen op de hoed en ze zitten vrijwel altijd vol met maden van vliegen en kevers. Na een aantal dagen zien ze er moe uit en zakken uiteindelijk door hun gewicht door de eigen steel heen. Het eten van paddenstoelen die in bermen groeien, is niet erg gezond. Onderzoek heeft uitgewezen dat paddenstoelen in staat zijn zware metalen en andere giftige stoffen te verzamelen uit hun directe omgeving en die in grote hoeveelheden in hun weefsel op te slaan. Met al het verkeer en water dat van de wegen de berm in loopt moet je daar wel bij stilstaan.

Tekst en foto's: M.W. Boomsluiter, Nederlandse Mycologische Vereniging