Veel exoten in Nederlandse wateren

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender op vrijdag 10 juli 2009

Het aantal exotische waterplanten, vissen en andere dieren in Nederlandse sloten, plassen en rivieren neemt snel toe. De belangrijkste oorzaken hiervoor zijn het bewust en onbewust uitzetten van de nieuwe soorten, meeliften met de scheepvaart en de aanleg van kanalen. Dat maakte het Milieu & NatuurCompendium bekend.

Waterplanten
Het aantal nieuwe soorten waterplanten dat zich in Nederland vestigt neemt gestaag toe. De meeste hiervan komen uit Noord-Amerika. De handel in planten voor tuincentra is een van de belangrijkste oorzaken voor vestiging. Sommige nieuwe soorten zorgen voor veel overlast en zelfs economische schade omdat ze heel sterk woekeren. Soorten die voor erg veel overlast zorgen zijn grote waternavel, parelvederkruid, waterteunisbloem, grote kroosvaren en watercrassula. Van grote waternavel is het bezit zelfs expliciet verboden in de Flora- en faunawet.

Vissen
Enkele vissoorten, zoals de snoekbaars en de karper, zijn hier al vele jaren en behoren ondertussen tot de ingeburgerde soorten. Ze zijn al voor 1900 uitgezet en hebben een vaste plek in het ecosysteem. Donaubrasem, blauwband en roofblei zijn via het Main-Donau kanaal in Nederland gekomen. Dit kanaal vormt sinds 1992 een verbinding tussen het stroomgebied van de Rijn en de Donau. Het uitzetten van vis voor sportvissers is aanzienlijk beperkt, maar vindt nog steeds plaats. De verkoop van vis in de vijverhandel ondervindt geen beperkingen. Hierdoor komen verschillende soorten steur voor, maar de oorspronkelijke steur Acipenser sturio is uitgestorven.

Macrofauna*
Met de handel in vijverplanten en dieren komen gewild en ongewild nieuwe soorten mee die zich handhaven in het oppervlaktewater. Belangrijk zijn Amerikaanse kreeften, zoals de Amerikaanse rode kreeft en de Amerikaanse rivierkreeft. Deze soorten worden nog steeds verhandeld in tuincentra. Een deel van de nieuwe soorten heeft negatieve effecten op het ecosysteem. Rivierkreeften eten waterplanten zoals fonteinkruiden, vederkruiden en kranswieren. In sloten en weteringen waar ze voorkomen worden nauwelijks waterplanten aangetroffen, waardoor er minder ei-afzetplaatsen voor vissen zijn. Mede omdat ze in hoge aantallen voorkomen en nauwelijks natuurlijke vijanden hebben, hebben rivierkreeften een negatief effect op aquatische ecosystemen.
In de grote rivieren zijn sommige macrofauna soorten verdwenen na de vestiging van nieuwe macrofauna soorten uit de Donau.

* Macrofauna: ongewervelde dieren die met het blote oog te zien zijn.

Meer informatie