Evolutie in de achtertuin
FLORONBericht uitgegeven door FLORON op 28 januari 2009
In Nederland komen steeds meer exotische planten voor, in eerste instantie vaak eerst aangeplant in tuinen en parken, maar daarna ook wel op eigen kracht. Er zijn aanwijzingen dat diverse inheemse insecten op zoek naar geschikte voedselplanten de overstap maken naar deze exoten. Het zou kunnen dat ze zich daarvoor moeten aanpassen aan die nieuwe voedselplant. Dit zou vervolgens de aanzet kunnen zijn van daadwerkelijke evolutie, waarbij een tweede insectensoort ontstaat, met een exotische plant als voedselplant, die niet meer kruist met het oorspronkelijk inheemse insect.
Een bestaand voorbeeld van een overstapper is de boorvlieg Rhagoletis cerasi (zie foto, bron entomart.be). Ze legt haar eieren niet meer alleen in de inheemse Kamperfoelie en Kers, maar ook in de exotische Sneeuwbes. Of de boorvlieg op Sneeuwbes een nieuwe soort is of wordt, is nog niet bekend.
In een samenwerkingsverband tussen de Rijksuniversiteit Groningen en Naturalis Leiden zal vanaf dit jaar onderzocht worden of inheemse insecten zich aanpassen als ze overstappen naar exotische struiken en bomen. We denken hierbij vooral aan de specialisten onder de insecten, soorten die maar één of enkele planten als voedselplant hebben (zogenoemde monofagen of oligofagen). Het kan gaan om soorten die van bladen, wortels of hout eten, of die zich ontwikkelen in de noten en vruchten, zoals mineerders, galmakers, bladluizen en rupsen.
Waarnemingen uit het veld vormen een belangrijke bron om uit te zoeken welke soorten planten en insecten kansrijk zijn om dieper in te duiken. Dat kunnen dus ook waarnemingen zijn op bomen en struiken in tuin of park, zoals Forsythia, Sneeuwbes, Paardenkastanje, Krentenboompje, Robinia of Yucca. Als hier bijvoorbeeld mineerders, gallen of rupsen worden gevonden, dan is de promovendus Kim Meijer erg geïnteresseerd meer te weten. Reageer bij voorkeur via de e-mail: k.meijer@rug.nl.
Nieuws zijn vanuit het onderzoek rapporteren we ook weer hier!
Tekst: Baudewijn Odé, FLORON
Foto: entomart.be