Paardenkastanje, laat je vruchten vallen!

Bericht uitgegeven door de Natuurkalender op woensdag 17 september 2008

In de nazomer en de herfst is het tijd voor kastanjes. Tussen half augustus en oktober zijn de vruchten van de paardenkastanje rijp. Bij de Natuurkalender zijn nu elf waarnemingen binnen. De meesten komen uit het midden van het land. In 2005 en 2006 kwamen de meeste meldingen ook in september binnen. In 2007 begon de piek al in de tweede helft van augustus.

De vruchtrijping is een van de zes fenofasen van de paardenkastanje die de Natuurkalender volgt. In de lente houdt de Natuurkalender de start van de bladontplooiing en de eerste bloei bij; in het najaar dus de vruchtrijping, maar ook 50% van de herfsttint, gehele herfsttint en einde bladval. Meestal verschijnen in september de stekelige groene bolsters met daarin de vruchten. Deze vruchten bevatten meestal één bruin zaad: de kastanje. Kastanjes zijn voor de mens niet eetbaar doordat ze een hoog looistofgehalte hebben. Allerlei dieren, zoals herten, eten ze echter graag. De fenofase "vruchten rijp" wordt bereikt als de eerste rijpe vruchten op een natuurlijke manier van de boom vallen.

	Verspreiding van waarnemingen van rijpe kastanjes die gemeld zijn bij de Natuurkalender (bron: www.natuurkalender.nl).

Er bestaan 13 verschillende paardenkastanjesoorten. De bomen komen veelvuldig voor in de noordelijke gematigde streken van de wereld. Paardenkastanjes zijn te herkennen aan de harsige schubben die de winterknoppen omgeven en hun 5- tot 7-tallige, handvormige, langgesteelde bladeren. In Nederland komt voornamelijk de witte paardenkastanje voor.

Verschillende paardenkastanjesoorten hebben een medicinale toepassing. Noord-Amerikaanse indianen gebruikten extracten van bepaalde soorten bijvoorbeeld om vissen te bedwelmen. Het hout is licht en niet zo duurzaam. Daarom wordt het alleen maar gebruikt om kisten en houtskool van te maken. De meeste waardering krijgen de siersoorten. De witte paardenkastanje is bijvoorbeeld populair in tuinen en parken door zijn fraaie winterknoppen, grote bladen en opvallende bloeiwijzen (deze worden ook wel ‘kaarsen’ genoemd). Kinderen verzamelen in de herfst graag de glanzende roodbruine kastanjes voor de herfsttafel of om figuurtjes van te maken.

	De rode staven geven het aantal waarnemingen van rijpe kastanjes weer per week, zoals gemeld aan de Natuurkalender (bron: www.natuurkalender.nl).

Geef uw eerste waarneming van een rijpe kastanje door op www.natuurkalender.nl

Tekst: Sara Mulder, de Natuurkalender
Foto: Solipsist, Creative Commons Attribution ShareAlike 2.0
Bron: Bloeiende planten van de wereld, Vernon H. Heywood