Ammoniak bedreigt plantensoorten

Natuurbericht uitgegeven door Alterra, Wageningen UR op 10 juli 2008

We kunnen er niet meer omheen: de hoge uitstoot van ammoniak is zonder twijfel slecht voor de natuur. Dat staat in een rapport van Alterra, onderdeel van Wageningen UR, waarin twintig jaar onderzoek naar het effect van ammoniak- en stikstofdepositie op heide, bossen en graslanden is samengevat.

Vergraste heidevelden, dichtgegroeide vennen en de opmars van braam en brandnetel in de bossen. Onder de noemer van zure regen was er in de jaren tachtig al veel aandacht voor de invloed van hoge ammoniakconcentraties in de lucht op de natuur. Forse beleidsinspanningen hebben er sindsdien toe geleid dat de uitstoot van ammoniak flink is gedaald. Maar nog lang niet ver genoeg, stellen onderzoekers van Alterra in het rapport dat ze samen met het Planbureau voor de Leefomgeving,
B-Ware en de Radboud Universiteit Nijmegen hebben opgesteld.

Geplagde heide bij Ruurlo; struikheide, dopheide en de zeldzame parnassia		Vergraste heide bij Ruurlo

Door de hoge uitstoot van ammoniak slaat in veel natuurgebieden een overmaat aan stikstof neer. Hierdoor verdrijven stikstofminnende plantensoorten de flora die karakteristiek is voor stikstofarme gebieden.

Natura 2000 gebied De Weerribben (Stobberibben); moerasgebied met zeldzame soorten

Al in de jaren tachtig signaleerden onderzoekers de eerste veranderingen. Halverwege de jaren negentig maakten ze een tussenbalans op. Nu, tien jaar later, staat ammoniak weer volop in de belangstelling. Door de aanwijzing van Natura 2000-gebieden is Nederland nieuwe verplichtingen aangegaan. Wij wilden daarom een overzicht geven van de huidige stand van zaken en vooral van wat we meer weten dan in 1995.

Daarbij is het belangrijkste resultaat dat het harde bewijs eindelijk is geleverd. We weten nu echt zeker dat een teveel aan ammoniak de soortensamenstelling van planten zo verandert dat de biodiversiteit achteruit gaat. Tegelijkertijd is in twintig jaar aangetoond dat maatregelen zoals plaggen of begrazing van heide en uitbaggeren van vennen sommige ecosystemen kan doen herstellen. Maar dit moet wel gecombineerd worden met maatregelen om de uitstoot van ammoniak terug te dringen. Anders is het dweilen met de kraan open.

Meer informatie over dit onderzoek is te vinden in Alterrarapport 1698 en op www.kennisonline.wur.nl.

Tekst: Laurien Holtjer, Resource
Foto’s: Wieger Wamelink, Alterra, Wageningen UR