Een verontreinigd dieet voor (steen)uilskuikens

Bericht uitgegeven door Alterra Wageningen UR op dinsdag 10 juni 2008 

Juni is altijd weer de periode dat de kuikens van steenuilen sterk groeien. Het zijn drukke tijden voor de ouders die het voedsel voor de hongerige jongen aan moeten slepen. In deze tijd jagen ze daarom ook overdag.

De steenuil is wat eten betreft wat anders dan andere uilen. Ze eten van alles, maar regenwormen vormen een groot deel van hun dieet. Regenwormen zijn op hun beurt goed in het opnemen van verontreinigingen uit de bodem. Door het eten van wormen nemen de uilen deze stoffen dus ook op. Veldwerk in de uiterwaarden van de Waal heeft laten zien dat steenuilen inderdaad verhoogde concentraties PCB’s in zich hebben. Verdere modelberekeningen illustreren dat steenuilen in gebieden met veel verontreiniging in de bodem vervelende risico’s lopen. Mogelijke effecten zijn bijvoorbeeld een verminderd functioneren van de nieren, of zelfs verminderde voortplanting.

De steenuil is de kleinste uil die in Nederland voorkomt. Door zijn dikke verenpak lijkt hij groter dan hij is. Hij houdt van een afwisselend, kleinschalig landschap waar hij volop kan jagen, broeden en schuilen. Graslanden met heggen, houtwallen en bomenrijen zijn ideaal. Ooit waren steenuilen talrijk in Nederland, maar intussen heeft ook de steenuil een notering bereikt op de Rode lijst voor beschermde diersoorten, met de status ‘kwetsbaar’. De vernietiging van hun habitat, door het verdwijnen van dit type landschap in de afgelopen decennia, is een van de grootste bedreigingen voor de steenuil. Wanneer de bodem erg verontreinigd is, vormen de regenwormen in hun dieet dus nog een extra bedreiging.

Meer weten over dit onderzoek? Kijk op het project Effecten veranderend landgebruik op mobilisatie verontreinigingen en doorwerking daarvan op hogere fauna en op project Gevolgen van inrichting- en beheersmaatregelen op blootstelling van hogere fauna door mobilisatie van verontreinigingen, beide behorend tot het Beleidsondersteunend onderzoek. Voor aanvullende informatie over mogelijke risico’s van verontreinigingen en hoe daar mee om te gaan zie ook www.berisp.org,

Meer informatie over steenuilen, hun aantallen en verspreiding is te vinden bij Vogelbescherming Nederland en SOVON. Een kijkje nemen in een nest? Kijk op www.beleefdelente.nl.

Tekst: Nico van de Brink, Alterra Wageningen UR
Foto: Nico van de Brink, Alterra Wageningen UR