Grote slaapplaatsen boerenzwaluwen

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland op [publicatiedatum]

In de nazomer verzamelen boerenzwaluwen zich ’s avonds om de nacht door te brengen in grote, gemeenschappelijke slaapplaatsen. Deze slaapplaatsen bestaan vaak uit vele duizenden, soms tienduizenden boerenzwaluwen. In Afrika zijn slaapplaatsen van miljoenen boerenzwaluwen bekend! In Huizen (NH) is nu een zwaluwslaapplaats van wel 8000 exemplaren te bewonderen.

De stallen en bruggetjes die tijdens het broedseizoen maandenlang het centrum van het boerenzwaluwleven vormden, zijn verlaten. Hier en daar bevindt zich nog een laat nestje, maar het gros maakt zich nu op voor de grote trek naar Afrika. Overdag zwerven boerenzwaluwen rond, op zoek naar gebieden met veel vliegende insecten. Soms kun je nog wel families onderscheiden, maar het familieverband wordt allengs losser. Wel blijven boerenzwaluwen sociale vogels. Groepen van tientallen tot soms honderden jagen op insecten boven open, waterrijke gebieden, boven weilanden met vee, maar ook wel boven bossen en steden.

Zo’n uur voor zonsondergang zoeken de boerenzwaluwen de slaapplaats op. Ze overnachten in rietvelden. De zwaluwen komen van vele kilometers ver. Het is een prachtig gezicht om ze te zien verzamelen. In steeds groter wordende wolken vliegen ze rondjes boven de slaapplaats. Er wordt druk gekwetterd, de lucht lijkt verzadigd van zwaluwen. De volwassen vogels zijn makkelijk van de jonge te onderscheiden door hun lange staartpennen. De zwaluwen scheren steeds vaker vlak boven het riet, totdat ze met grote snelheid de rietkraag inschieten om een plaatsje uit te zoeken voor de nacht. In bewolkt weer vliegen de vogels al voor zonsondergang het riet in, maar tijdens heldere avonden duiken ze er veel later in.

Een grote boerenzwaluwenslaapplaats blijft niet onopgemerkt door roofvogels. Boomvalken proberen vaak vlak voor donker nog een boerenzwaluw te grijpen. Het is spectaculair om één of meerdere boomvalken met enorme snelheid door de zwaluwgroepen te zien jakkeren.

In Nederland zijn bij de zwaluwslaapplaatsen de komende weken de hoogste aantallen te zien. In Huizen (NH) is op dit moment een slaapplaats van boerenzwaluwen in de rietkraag aan het Gooimeer, waar deze week 8000 boerenzwaluwen werden geteld. Midden september lopen de slaapplaatsen snel leeg, want dan zijn de meeste boerenzwaluwen op trek richting Afrika. Daar zijn slaapplaatsen bekend met miljoenen zwaluwen!

Tekst: Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto: Jouke Altenburg