Nauwelijks teken actief – Maar twee gevangen

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender op maandag 8 december 2008.

Afgelopen weekend was het weer het eerste weekend van de maand. Dit betekende dat de vrijwilligers van het Natuurkalender tekenmonitoringproject op hun vaste plaats teken gingen vangen. Op de locatie in Ede werden maar twee teken aangetroffen. Een maand geleden waren dat er nog 48. De vorst en winterse neerslag hebben het aantal actieve teken drastisch verlaagd. De kans op het oplopen van een tekenbeet en daarmee de ziekte van Lyme is daarmee momenteel zeer klein. Lekker onbezorgd door het bos wandelen dus.

Op 24 locaties in Nederland werden sinds de zomer van 2006 tot eind 2007 op elk eerste weekend van de maand op een traject van 200 m2 teken gevangen door vrijwilligers. Dit jaar is vanwege het beperkte beschikbare budget het aantal locaties terug gebracht tot 12. Het bos in Ede is een van de locaties. De teken worden gevangen door een witte katoenen doek van een bij een meter over de planten te slepen (zie Figuur 1). De teken haken zich dan aan de onderkant van het doek vast.

Figuur 1: Tekenvangen in het bos met een wit laken. Foto: Arnold van Vliet.

Geen winterrust
Normaal gesproken verwacht je gedurende de wintermaanden geen actieve teken. De teken kruipen weg in de strooisellaag en gaan in winterrust. Zodra de temperaturen gaan stijgen worden ze weer actief en gaan op zoek naar bloed. De tekenvangsten hebben echter duidelijk gemaakt dat dit beeld bijgesteld dient te worden. In warme wintermaanden worden gewoon actieve teken aangetroffen. Sinds de monitoring begon zijn in Ede nog elke maand actieve teken aangetroffen. Enkel in januari 2008 werden geen teken aangetroffen. Sinds de zomer van 2006 hebben we te maken met een groot aantal warme tot extreem warme wintermaanden. De teken werden dus niet gedwongen om in winterrust te gaan.

Twee teken op locatie Ede
Het aantal teken dat gevangen wordt neemt na de piek in de zomer gedurende de herfst af. In oktober 2008 werden op de locatie Ede nog 163 actieve teken aangetroffen (145 larfjes, 17, nimfen en 1 volwassen exemplaren). Begin november 2008 daalde dat tot 48 teken (37 larfjes en 11 nimfen). Afgelopen weekend bleef de teller op twee teken steken. Een larfje en een volwassen vrouwtjesteek haakten zich vast aan het doek. De kou in combinatie met winterse neerslag heeft de meeste teken in winterrust doen gaan. Wie nu in een gebied of tuin komt waar teken voorkomen hoeft zich dus relatief weinig zorgen te maken op het oplopen van een tekenbeet en daarmee de ziekte van Lyme. Toch vangen we nog steeds teken en is het dus raadzaam om na afloop van een bezoek aan zo’n gebied of tuin ook in deze maanden het lichaam te controleren op een tekenbeet. Je weet maar nooit en als je de teek binnen 24 uur verwijdert is de kans op het oplopen van de ziekte van Lyme minimaal.

De vangstresultaten van de andere locaties in combinatie met de besmettingspercentages worden in de loop van 2009 bekend gemaakt.

Tekst: Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen Universiteit (www.natuurkalender.nl).

Meer informatie: Tekenpagina's Natuurkalender