Hommel zoekt helderheid

Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]

Hommel-koninginnen vinden in een veld vol kievitsbloemen feilloos hun weg naar de bloem met de meeste nectar. Ze zien bovendien of er nog wel nectar is, of een ander ze niet is voor geweest. 'En er staat echt geen kruisje op de buitenkant', grapt onderzoeker Albert Corporaal van Alterra. Hij is bezig met een proefschrift over de kievitsbloem in het veranderende rivierenlandschap.

Corporaal ontrafelde hoe hommels dat flikken. Alleen opvallende kievitsbloemen krijgen een bezoekje. En dat opvallen vindt plaats in het ultraviolet en infrarood, net buiten het voor ons zichtbare lichtspectrum. 'De mate van reflectie is informatief voor de hommel', legt Corporaal uit. 'Hoe intenser de buitenkant van de bloem infrarood weerkaatst, hoe interessanter die is voor de hommel. De hommel ziet dat als een helder wit object in een verder grijze massa. Die helderheid zegt haar: je moet bij mij zijn.'

Log lijf
En dat is niet alles. Het blokjespatroon op de bloemblaadjes bevestigt die boodschap als de hommel dichterbij komt. De hommel ziet waar ze zijn moet. 'Landingsinformatie', noemt Corporaal dat. Aan het uiteinde van elk bloemblad zit een soort haakje dat fungeert als landingsplaats. De hommel klampt zich eraan vast en slingert haar logge lijf naar binnen. Daar wijst weerkaatst ultraviolet licht als 'een soort bouwlamp' de weg naar de nectar.

Hommelbezoek is volgens Corporaal letterlijk van levensbelang voor kievitsbloemen. Hommels zorgen voor bevruchting én een langere levensduur. 'Bevruchte bloemen leven wel een maand langer bovengronds. Door die bevruchting krijgt de plant bescherming tegen levensbedreigende schimmelinfecties. Die zouden anders de zaadzetting verhinderen.'

De hommel heeft geen weet van die ingewikkelde en door co-evolutie ontstane relatie. Maar die relatie is wel debet aan de teloorgang van de kievitsbloem. Er zijn namelijk steeds minder hommels in ons land. Dat komt volgens Corporaal onder meer door het verkeer. 'Dat is iets van de laatste jaren. Druk bereden wegen eisen een hoge tol. En minder hommels betekent minder bevruchting en dus minder kievitsbloemen die de schimmels overleven.'

Tekst: Roelof Kleis
Foto: Marjel Neefjes
Bron: Resource