Drabbige kwabben

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging op woensdag 24 februari 2010

Gele trilzwammen zoeken hun gastheer - een Schorszwam - hoog in de bomen. Met de invallende dooi ploffen de stukgevroren vruchtlichamen vervolgens als drabbige kwabben op de bosbodem.

Paddenstoelen en vorst zijn geen geslaagde combinatie. In een winter zoals deze kunnen mycologen dan ook gerust in winterslaap. Maar wanneer de dooi inzet, valt ons iets op. Op het strooisel in het bos zijn juist in deze tijd met enige regelmaat bleekgele tot felgele, week gelatineuze drellen van wel een centimeter of 10 in doorsnede te vinden. Het lijkt wel wat op sterrenschot - maar dan geel - en ze liggen vaak onder eiken. Het gaat om oude exemplaren van de Gele trilzwam (Tremella mesenterica), een soort die je normaliter eigenlijk op dood hout vindt.

	Gele trilzwam

Lang is gedacht dat de Gele trilzwam saprotroof zou leven op dood loofhout. Pas tegen het eind van de vorige eeuw is duidelijk geworden dat het in feite een parasiet is, niet op hout, maar op andere schimmels die in dat hout leven. In feite blijken alle Tremella-soorten - maar natuurlijk niet alle Trilzwammen,  er zijn nog heel wat meer geslachten dan Tremella - parasitair op andere schimmels te leven. Ze zijn daarbij behoorlijk selectief in de keuze van hun gastheer.

De Gele trilzwam zit op Schorszwammen uit het geslacht Peniophora. De Eikeschorszwam (P. quercina) is een geliefd slachtoffer. Let er maar eens op: als je een Gele trilzwam vindt op een eikentak dan zitten er meestal ook wel exemplaren van de Eikeschorszwam op diezelfde tak. Schorszwammen hebben zich ecologisch gespecialiseerd. Ze zitten vaak in takken die sterk aan uitdroging onderhevig zijn, zoals afgestorven takken die nog wel aan de boom vastzitten. Als zijn gastheer het hogerop zoekt, dan rest de parasiet niet veel keus.

	Paarse eikeschorszwam

Zo kan dus ook de Gele trilzwam hoog in de boom terecht komen. Bij invallende vorst bevriezen ze daar makkelijk. De stukgevroren vruchtlichamen laten los zodra het weer gaat dooien, en ploffen - met water verzadigd - onder de boom op de grond. Paddenstoelenzoekers hebben hun blik zelden omhoog gericht. Maar als je eens een Gele trilzwam op de grond ziet liggen, probeer dan eens uit te vogelen van hoe hoog hij kwam.
                                                   
Tekst : Nico Dam, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: Nico Dam (Gele trilzwam) en Menno Boomsluiter (Paarse eikeschorszwam)