Kwalvlooien zoeken alternatieve huisvesting in ribkwallen

Bericht uitgegeven door Stichting ANEMOON op [publicatiedatum]

Op 8 juli jongstleden meldde de Stichting Anemoon de massale infectie van Oorkwallen met de parasitaire Kwalvlo. Door deze infecties lijkt de Oorkwallenpopulatie in het Grevelingenmeer nagenoeg uitgeroeid te zijn. Daarom moeten de Kwalvlooien die er nu nog aanwezig zijn op zoek naar nieuwe huisvesting. Die vinden ze in onder andere ribkwallen. Dit is een zeer opmerkelijk en biologisch interessant fenomeen.

De opmerkelijke explosie van Oorkwallen eerder dit jaar, gevolgd door een massale ontwikkeling van de parasitaire Kwalvlo in onder andere het Grevelingenmeer, heeft op natuurbericht.nl al ruimschoots aandacht gekregen. De Kwalvlooien voeden zich met eitjes van de kwallen en deze hebben daarmee zichtbaar zwaar te lijden gehad van de infecties. Daardoor is hier nu de populatie aan Oorkwallen sterk uitgedund. De weinige resterende Oorkwallen zijn klein, meestal ook zwaar geïnfecteerd met Kwalvlooien en zien er erg ziek uit. Als de Oorkwal door de infectie uiteindelijk sterft moeten de parasieten op zoek naar een nieuwe gastheer. Hun favoriete gastheer, de Oorkwal, is er niet meer dus gaan ze op zoek naar andere schuilplaatsen waar mogelijk ook voedsel te vinden is.

Op dit moment worden in het Grevelingenmeer veel Kwalvlooien in Amerikaanse ribkwallen aangetroffen. Dat is op zijn minst opmerkelijk en vanuit biologisch perspectief ook zeer interessant te noemen. De meeste grote parasieten infecteren één of slechts een zeer beperkt aantal verschillende gastheren. Als zij al meerdere gastheren infecteren dan zijn die meestal zeer nauw aan elkaar verwant. Een parasiet van een vis (een gewerveld dier) zal niet zo snel een zeester (een stekelhuidig dier, dus van een andere stam) infecteren. Oorkwallen zijn neteldieren en de Amerikaanse ribkwal is zoals de naam al zegt een ribkwal. Ze lijken wellicht op elkaar omdat ze beide gelatineus van uiterlijk zijn, maar toch behoren neteldieren en ribkwallen tot twee geheel verschillende stammen (Fyla).


De Kwalvlo is een kleine kreeftachtige. Ze kunnen goed zwemmen en hebben net als hun grotere neefjes goed ontwikkelde facetogen. Waarschijnlijk gaan ze na het sterven van de gastheer op het zicht op zoek naar nieuwe gastheren. Oorkwallen zijn er niet meer en op het oog lijken ribkwallen er wel een beetje op. Met een ribkwal hebben ze dan wel een herberg gevonden waar ze zich kunnen verstoppen. Maar of er ook eten te vinden is?

Het lijkt voor alsnog niet het geval te zijn. Kwalvlooien voeden zich specifiek met de eitjes van netelende kwallen, zoals de Oorkwal, Kompaskwal en Zeepaddenstoel. Dit soort eitjes zullen ze in ribkwallen niet aantreffen. Op het oog lijken de geïnfecteerde ribkwallen nog niet te lijden onder de infecties. Dus hebben de Kwalvlooien in het Grevelingenmeer in de Amerikaanse ribkwallen wel woonruimte gevonden, maar vinden ze er geen eten. Het gevolg laat zich raden…….!

In de literatuur zijn meer meldingen terug te vinden van Kwalvlooien die zich hebben verstopt in gastheren van andere stammen dan neteldieren. Hiertoe behoren onder andere ook zakpijpen en andere ribkwallen.

Tekst en foto's: Peter H. van Bragt, Stichting Anemoon