Wilgenbastgalmug

Raadsel voor wilgenknotters

Wageningen University
2-MEI-2009 - Tijdens het knotten van wilgen werden onlangs op verschillende locaties in Nederland merkwaardige afwijkingen bij takken gezien die men niet thuis kon brengen. De afwijkingen blijken te worden veroorzaakt door de wilgenbastgalmug.

Bericht uitgegeven door Alterra Wageningen UR op zaterdag 2 mei 2009

Tijdens het knotten van wilgen werden onlangs op verschillende locaties in Nederland merkwaardige afwijkingen bij takken gezien die men niet thuis kon brengen. De afwijkingen blijken te worden veroorzaakt door de wilgenbastgalmug.

Aan de takbasis zaten woekeringen met vele honderden gaatjes. Zo was in Zaandam soms wel veertig procent van de takken aangetast. Om het raadsel op te lossen werd materiaal voor onderzoek naar Alterra opgezonden. Het bleek te gaan om aantastingen van de wilgenbastgalmug Rabdophaga saliciperda.

De galmuggen leggen hun eitjes op de takken waar de uitkomende larven zich inboren. De galkamers staan loodrecht op de tak en zitten in de bast en het buitenste spinthout. In de galkamers ontwikkelen zich de tot drie millimeter lange oranje larven. Na de verpopping komen de muggen via de gaatjes uit de takken tevoorschijn. In de winter wordt de bast vaak opengetrokken door mezen die het voorzien hebben op de larven. De galkamers komen soms over een lengte van vijftig centimeter voor bij tweejarige stammen en takken.

 
  Afgezaagde wilgentakken met honderden galkamers
van de wilgenbastmug met een recente (boven)
en een oude aantasting
Takken kunnen boven de aantastingplaats afsterven. Vroeger werden daarom de aangetaste plaatsen ’s winters weggesneden en verbrand om zo uitbreiding van de aantasting te voorkomen. De oude en lege galkamers blijven nog enkele jaren lang zichtbaar. Er is een verwante soort, de wilgentakgalmug Rabdophaga salicis, die drie centimeter lange spoelvormige verdikkingen op de dunne twijgen maakt.

Voor meer informatie over insecten op bomen zie: www.insectenweb.nl.

Alterra heeft een netwerk van vaste waarnemers voor het monitoren van insectenplagen (en plaagjes) op bomen en struiken in bos, natuur, wegbeplantingen en stedelijk groen. Ook losse waarnemingen zijn natuurlijk van harte welkom. Aanmelden kan via www.insectenweb.nl.

Meer informatie over dit onderzoek is te lezen op www.kennisonline.wur.nl.

Tekst en foto: Leen Moraal, Alterra Wageningen UR