Henk Jansma wint Frater Willibrordus Prijs 2025

Henk Jansma uit het Friese Opeinde belde de Fenolijn vanuit de Jan Durkspolder in het Nationaal Park De Alde Feanen. Hij zag en hoorde duizenden smienten. En verder nog meer dan duizend kieviten. "Net terug van de trek, denk ik", voegt hij eraan toe. "Het fluitje van de smienten, en verder is het stil." Zo sluit hij zijn bijdrage fluisterend af.

Beluister hier hoe Henk Jansma de fenolijn insprak wat hem de van de Frater Willibrordus Prijs 2025 opleverde

De jury over de winnaar: "De jury heeft de winnende inzending wel tien keer beluisterd, niet alleen vanwege de voordrachtskunsten van de beller, maar ook omdat we het Fries niet helemaal machtig waren. Maar zoals dat gaat met spannende verhalen: je wílt het weten. Dus luisterden we opnieuw en opnieuw, en we schakelden zelfs de hulp in van een Friestalige. Toen duidelijk werd dat wat er zo mooi werd gezegd ook nog eens waardevol was, hoefde de jury niet lang meer na te denken."

De prijs is vernoemd naar Frater Willibrordus. In september 2019 overleed hij. Vanaf het begin van de Fenolijn, in 2001, was de Frater een van de vaste, trouwe bellers. Hij was altijd betrokken en vond het ook zijn taak om bij te houden wat er in de natuur onder invloed van het klimaat veranderde. Al vanaf het moment dat hij het klooster inging, was hij gefascineerd door de natuur en speciaal de fenologie: de leer van de eerstelingen in de natuur. Hij wilde de luisteraar met zijn waarnemingen altijd iets bijbrengen en meegeven. Dat vooral maakte hem geliefd bij de luisteraar.

Beluister hier drie van de zes genomineerden. Achtereenvolgens hoor je Anneke Voortman (libellentrek), Ronald Pleij (eerste veldleeuwerik) en Anneke Rodenburg (bloeiende magnolia)

Beluister hier de drie anderen genomineerden (inclusief de winnaar). Achtereenvolgens hoor je Tijmen Wehlburg (bloeiende zomereik), Henk Jansma (duizenden smienten) en Channah Gruppen (eerste vuurgoudhaan)

De Frater Willibrordus Prijs is een initiatief van Vroege Vogels. De prijs is dit jaar voor de zesde keer uitgereikt en bestaat uit een aquarel met smienten, gemaakt door kunstenaar Erik van Ommen. De jury bestaat uit Arnold van Vliet, coördinator van De Natuurkalender van Wageningen University, schrijver Bibi Dumon Tak en Vroege Vogels samensteller Daniel Gulpers. Om tot een winnaar te komen heeft de jury de vele duizenden meldingen van de Fenolijn afgeluisterd. Het zijn berichten die zijn ingesproken tussen 20 februari 2024 en 20 februari 2025. De vijf eerdere winnaars van de prijs zijn Hans Gartner in 2020 (invasie distelvlinders), Bas Bijl in 2021 (late boerenzwaluw), Mirjam Wiskerke in 2022 (baltsende witte kwikstaarten), Diet Groothuis in 2023 (eerste gierzwaluwen) en Hans Bijl in 2024 (gamma-uiltjes).

Ook de afgelopen week is flink gebeld met de Fenolijn. Met waarnemingen over onder meer de eerste zingende geelgorzen, het eerste sterrensnot, zingende boomleeuweriken en het eerste bloeiende speenkruid. Deze meldingen dingen mogelijk mee met de Frater Willibrordus Prijs van volgend jaar.

Tekst: Daniel Gulpers, Vroege Vogels BNNVARA; Bibi Dumon Tak; Arnold van Vliet, Earth Systems and Global Change Group, Wageningen University
Foto's: Vroege Vogels; Erik van Ommen