Boomdeeldag: 'Ik kan niet wachten tot de appeltaart'

Het is op een frisse zaterdagochtend een komen en gaan van auto’s met aanhangwagens op het erf van de Agrarische Natuurvereniging Groen Salland in Wesepe, een dorp tussen Deventer en Raalte. Stuk voor stuk zijn het mensen die hun boompjesbestelling komen afhalen. Al het plantgoed ligt keurig klaar op volgorde van een nummer en naam. De wortelkluiten zijn afgedekt om uitdroging door de schrale wind te voorkomen.

Natuurlijke mix 

"Wilde kardinaalsmuts, eenstijlige meidoorn, wilde mispel, hondsroos en zomereik." Barry van Druten somt de namen op van het plantgoed dat hij komt afhalen. Samen met zijn vriendin verhuisde hij twee jaar geleden vanuit Rotterdam naar het platteland van Olst, aan de rand van het bos. "We willen ons terrein mooier maken met een natuurlijke mix van bomen en struiken. Mijn vriendin houdt van een wilde heg, waarin van alles door elkaar groeit. Vandaar de kardinaalsmuts, hondsroos en meidoorn." Van Druten is helemaal in zijn nopjes met zijn lading aan groen plantmateriaal voor een zacht prijsje.

Dat zachte prijsje is mogelijk gemaakt door provincie Overijssel en de gemeente waarin Barry van Druten woont. Zestien gemeenten in Overijssel doen mee met de plantactie voor meer bomen, waaronder Olst-Wijhe, Raalte en Deventer. "We verdelen hier vandaag 7.000 bomen en struiken", vertelt Geert Schoenmaker van Landschap Overijssel. Hij coördineert als projectleider voor het vierde jaar de boomdeeldagen.

Streekeigen bomen en struiken 

In juni konden mensen bestellingen opgeven. Voor wie wilde, was er ook gratis advies van medewerkers van Landschap Overijssel over welke bomen en struiken geschikt zijn voor een tuin. "Op de zandgronden in Twente moet je bijvoorbeeld niet aan wilgen beginnen", legt Schoenmakers uit. Alle bomen en struiken zijn inheems, benadrukt hij. "Dat vinden we belangrijk. Streekeigen bomen en struiken zijn beter bestand tegen ziektes en vorstperiodes. Ook zijn groei en bloeiperiodes van deze inheemse soorten beter afgestemd op rupsen, bijen en vogels die van hun blad, nectar en stuifmeel afhankelijk zijn."

Het assortiment is royaal, met onder meer berken, hazelaars, wilde appels, mispels, fruitbomen, lindebomen, eiken, iepen en dit jaar ook de hondsroos en gelderse roos, twee haagplanten. Inke Camphens komt langs met een bescheiden aanhangertje. Ze neemt drie verschillende fruitbomen mee die ze plant in een voormalig paardenweitje bij haar huisje in Nieuw Heeten. Een van de boompjes geeft bakappels. "Ik kan niet wachten tot de eerste appeltaart", zegt ze met een brede glimlach.

Alle geleverde bomen zijn geen sprietjes, maar al flinke stammetjes van vijf tot zes jaar met een omtrek van twaalf centimeter. Een bijgeleverde paal geeft de bomen stevigheid om tot wasdom te komen op hun nieuwe groeiplek. In de meeste gevallen belanden de bomen en struiken op het erf van de nieuwe generatie plattelandsbewoners. "Vooral de buitenlui lopen warm voor deze campagne", vertelt projectleider Schoenmakers van Landschap Overijssel. "Maar ook boeren doen mee en planten bomen op hun erf".

Erf verfraaien

Bram van den Esker laadt zijn aanhanger vol met een mooie variatie aan plantgoed. Hij verhuisde zeven jaar geleden met zijn gezin uit de stad Zwolle naar het platteland tussen Heino en Dalfsen. "We hebben een halve hectare grond, omgeven met een haag. We hebben al een hoogstamboomgaard aangelegd. Nu zijn we ons erf verder aan het verfraaien." De boomactie van Overijssel is niet de enige buitenkans waar Bram zijn bomen vandaan haalt. "Op Marktplaats vinden we ook regelmatig bomen die je gratis mag afhalen als je ze zelf uitgraaft. Zo hebben we al heel wat fruitbomen gekregen."

Bijdrage aan het versterken van het landschap 

Gedeputeerde Martijn Dadema van provincie Overijssel neemt met zichtbaar genoegen een kijkje op de boomdeeldag in Wesepe. Hij is onder de indruk van het succes van de actie, waarbij mensen met 75 procent korting bomen en struiken kunnen aanschaffen voor hun erf. "We financieren dit vanuit het programma Natuur voor Elkaar", vertelt hij. "Zo leveren we een directe bijdrage aan het versterken van het landschap en de biodiversiteit in zestien gemeenten in Overijssel. Over natuur wordt in de politiek vaak problematisch gepraat, maar vandaag laten we zien hoe natuur ons enthousiast kan maken."

1,1 miljoen bomen planten

Provincie Overijssel en Landschap Overijssel begonnen in 2018 een campagne om in vijf jaar tijd een miljoen bomen erbij te krijgen in de provincie. Met een jaar vertraging wordt dat aantal nu gehaald. "We hebben nog een paar uitdeeldagen te gaan", zegt Geert Schoenmakers. "De planning is dat we deze winter 72.000 bomen en struiken leveren en daarmee komen we in totaal op 1,1 miljoen bomen en struiken. Een fantastisch resultaat."

Suzan van der Burgh checkt een lange lijst van dertig bomen en struiken, waaronder hazelaars, wilde appel, schietwilg en boswilg. "Het is een beetje kaal rond onze manage", vertelt ze. "Daarom willen we graag wat meer groen. We hebben met name goed opgelet dat de bomen en struiken niet giftig zijn voor paarden." Zij verhuisde vier jaar geleden met haar man Bram vanuit Alphen aan den Rijn naar het buitengebied van Olst om een paardensportcentrum te beginnen. De groene aankleding moet het erf wat aantrekkelijker maken.

Meer acties om bomen te planten

Wethouder Hans Olthof van Olst-Wijhe helpt om de spullen op te laden. Hij heeft zijn werkkloffie aan, inclusief tuinhandschoenen. Olthof is heel tevreden met de vele belangstelling voor het plantgoed dat met korting kan worden aangeschaft. "Het zijn allemaal inwoners buiten de bebouwde kom", merkt hij. "Voor de mensen binnen de bebouwde kom doen we in Olst en Wijhe een ander boom-aanbod, namelijk om voor een aantrekkelijke prijs een herdenkingsboom te kopen via de gemeente." Het gaat om een forse boom die voor 100 euro kan worden aangeschaft. "Mensen mogen dan een zelf plantplek kiezen, in overleg met ons als gemeente. De boom is een herinnering aan iemand die is overleden of een bijzondere gebeurtenis als een geboorte of jubileum. Je mag er ook een bankje bij zetten. Er is veel belangstelling voor."

De favoriete boom van Hans Olthof is de fladderiep. Ook die is vandaag door een aantal mensen opgehaald, zij het bescheiden aantallen. "De fladderiep is een typische boomsoort van de uiterwaarden van rivieren", vertelt Olthof. "Langs de IJssel bij Olst staat een prachtig oud exemplaar waar we zuinig op zijn."

Tekst: Provincie Overijssel
Foto's: Ben Vulkers