Natuurjournaal 14 november 2024

Vlinders worden vooral geassocieerd met zonnig en warm weer, maar er zijn ook soorten die op hele andere momenten rondvliegen. De wintervlinders bijvoorbeeld. In Nederland hebben we drie verschillende soorten: de kleine, de grote en de berkenwintervlinder. Deze nachtvlinders vliegen vanaf november en terwijl het overgrote deel van de natuur in rust gaat, zijn wintervlinders al druk met de voortplanting. Het zijn alleen de mannetjes die je ziet vliegen, want vrouwtjes hebben nauwelijks tot geen vleugels. Zij zit op een boom en verspreidt feromonen, waarmee ze mannetjes naar zich toe lokt. Na de paring legt ze haar eitjes en stelt daarmee de volgende generatie veilig. De rupsen komen in het voorjaar uit, precies op tijd voor verse blaadjes.

Om een sneeuwgors te zien moet je nu aan de kust zijn, want het is een echte wintergast. Hij is niet moeilijk te zien, als je maar weet waar je moet zoeken. De grootste kans heb je op brede stranden zoals op Texel, bij IJmuiden en in de Kwade Hoek. Let goed op, want ze scharrelen vaak onopvallend tussen planten. In Nederland zien wij dit vogeltje bijna uitsluitend in winterkleed en dan zijn de mannetjes maar nauwelijks van de vrouwtjes te onderscheiden (pdf: 1,3 MB). In zomerkleed zijn de mannetjes zo wit als sneeuw en wordt herkomst van de naam van dit eigenwijze vogeltje direct duidelijk. Ze broeden in het hoge noorden van Europa, Azië en Noord-Amerika. De vogels die bij ons overwinteren komen uit Groenland en IJsland. Ze zijn niet bang aangelegd en als je rustig blijft zitten komen ze soms heel dichtbij.

Tekst: Ineke Radstaat, Nature Today
Foto's: Kars Veling, De Vlinderstichting (leadfoto: kleine wintervlinder mannetje); Piet Munsterman, Saxifraga