Is de Bruinrode wasplaat een blijvertje of niet?

De Bruinrode wasplaat (Hygrocybe perplexa) is een wasplaat van bescheiden formaat en staat op de Rode Lijst als 'Bedreigd'. De hoed is 10 tot 30 millimeter in doorsnee, bruinrood van kleur en opvallend slijmerig. De steel is 15 tot 30 bij 2 tot 4 millimeter en heeft dezelfde kleur als de hoed of bleker.

De Bruinrode wasplaat stond al lang geleden (1995) op de nominatie om in ons land uit te sterven. Voorheen was deze soort zeer zeldzaam in Goeree, Drunen, Helvoirt, Elsloo, Julianakanaal en de Cannerberg bij Maastricht. De laatste waarnemingen dateerden toen uit 1984. Op de website van de Nederlandse Database voor Flora en Fauna (NDFF) staat op dit moment gelukkig aangegeven dat de soort weliswaar zeer zeldzaam is, maar nu als 'Bedreigd' te boek staat. Blijkbaar heeft deze kleine wasplatensoort zich wat meer laten zien en dat is absoluut het geval op enkele dijken in Noord-Holland. Hier worden ze meestal in vrij grote groepen tot circa tien exemplaren waargenomen. Of er nu geen gevaar meer dreigt voor deze gevoelige soort is natuurlijk maar zeer de vraag. Verzuring en vermesting van graslanden en dijken zullen niet plaats mogen vinden op de laatste locaties van deze gevoelige wasplaat. 

Om verzuring en vermesting tegen te gaan zullen politieke beslissingen genomen moeten worden. Ook in de graslanden elders in Europa en in de bossen van Noord-Amerika komen ze schaars voor. In ons land is de Bruinrode wasplaat een zeer zeldzame soort (alleen te vinden in Maastricht, Cannerberg, Stein, Elsloo) in mosrijke gemaaide weilanden op droge kalkrijke lemige bodems. Meestal te vinden van september tot in november. Door sommige auteurs (Boertmann et al.) wordt de Bruinrode wasplaat gezien als een variëteit van een andere soort en wel het Papegaaizwammetje (Hygrocybe psittacina). Deze mooie maar algemeen voorkomende soort wordt door sommige auteurs beschouwd als identiek aan de Bruinrode wasplaat. In Nederland houden we er terecht een andere mening op na. Waarschijnlijk komt de Bruinrode wasplaat wereldwijd voor (Europa, Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Japan). In de Alpen wordt ze tot tweeduizend meter hoogte gevonden. In Denemarken is de Bruinrode wasplaat ook zeer zeldzaam; ze wordt daar gevonden van juni tot eind oktober in schrale graslanden.

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto’s: Piet Brouwer en Martijn Oud