Tot het invallen van de vorst bijzondere paddenstoelen gevonden

Bericht uitgegeven door de Nederlandse Mycologische Vereniging op [publicatiedatum]

Net voor het invallen van de vorst werd op de Sallandse Heuvelrug een ernstig bedreigde paddenstoel gevonden. De Grijze vorkplaat leeft als parasiet van het algemeen voorkomende Gewoon haarmos. Specifieke eisen aan de bodem bepalen of de Grijze vorkplaat op het algemene Gewoon haarmos voor kan komen.

Moeilijk voor te stellen met het weer van de afgelopen week, maar tot op het laatst zijn er nog leuke paddenstoelenvondsten gedaan. Tijdens een paddenstoelenexcursie van het IVN Hellendoorn-Nijverdal werd de Sallandse Heuvelrug bij Haarle bezocht. Hier liggen twee poelen en plaatselijk is er geplagd. Inmiddels is het geplagde gebied overdekt met een dikke laag mos waarin een aantal paddenstoelen groeiden.

Naast Heideknotszwammen (Clavaria argillacea) werden er ook paddenstoelen met gevorkte aflopende lamellen en een spits puntje in het midden van de hoed gevonden. Het bleek een lastige soort om op naam te brengen maar het resultaat loog er niet om. Het bleek namelijk de Grijze vorkplaat (Cantharellula umbonata) te zijn, herkenbaar aan de kleur en niet te vergeten de gevorkte lamellen.

De Grijze vorkplaat is al jaren een ernstig bedreigde soort en die status is helaas niet veranderd in de Rode lijst van 2008. De meeste vondsten van het hier afgebeelde verspreidingskaartje uit de Verspreidingsatlas zijn van de periode voor 1990.

De Grijze vorkplaat is een parasitaire paddenstoel die vooral bekend is van Gewoon haarmos (Polytrichum commune) en stond gezien de groeiplaats dus helemaal op zijn plek. Toch zijn er, met het oog op de verspreidingskaart van het algemeen voorkomende Gewoon haarmos, talloze plekken die ogenschijnlijk aan de voorwaarden voldoen die deze paddenstoel vereist terwijl ze daar niet te vinden is.

De reden hiervoor is dat de Grijze vorkplaat een erg voedselarme zandgrond eist terwijl het Gewoon haarmos weinig kritisch is. Door de vermesting en verzuring in Nederland is de Grijze Vorkplaat over de afgelopen tientallen jaren sterk achteruit gegaan. Een achteruitgang die onder de huidige omstandigheden niet snel zal omslaan.

Tekst: Menno Boomsluiter, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: Ismael Wind; Menno Boomsluiter, Nederlandse Mycologische Vereniging